Πόσο φιλικές για τα άτομα με αναπηρία είναι οι συγκοινωνίες της Αθήνας;

Το μεσημέρι της Τρίτης 22 Μαρτίου ο εκπαιδευτής κινητικότητας της Ελληνικής Σχολής Σκύλων – Οδηγών Τυφλών «Λάρα» μπήκε στο σταθμό του μετρό Πανόρμου μαζί με τον σκύλο-οδηγό τυφλών που εκπαίδευε. Η μετακίνηση με τους σκύλους – οδηγών τυφλών μέσα στην πόλη, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων μαζικής μεταφοράς, είναι βεβαίως σημαντική για την εκπαίδευσή τους. Ο υπεύθυνος όμως του σταθμού απαγόρευσε την είσοδο στον εκπαιδευτή και τον σκύλο υποδεικνύοντας ειρωνική συμπεριφορά σύμφωνα με την καταγγελία της σχολής. Μόνο μετά από αρκετή ώρα και την παρέμβαση τρίτων επέτρεψε «χαριστικά» όπως είπε την είσοδο τους στο σταθμό με την προϋπόθεση πως θα επιβιβαστούν στο τελευταίο βαγόνι του συρμού.

Ο νόμος φυσικά ορίζει πως η μετακίνηση των ζώων στα μέσα μαζικής μεταφοράς επιτρέπεται με προϋποθέσεις, με εξαίρεση τους σκύλους – οδηγών τυφλών η κίνηση των οποίων επιτρέπεται χωρίς περιορισμούς εφόσον είναι πιστοποιημένοι και ο κάτοχος ή εκπαιδευτής τους φέρει τα κατάλληλα πιστοποιητικά.

Ο υπεύθυνος του σταθμού υπέδειξε μάλιστα λανθασμένα στον εκπαιδευτή ότι θα πρέπει να κάνει τα παράπονά που στην Αττικό Μετρό Α.Ε. όπου και εστάλη η αρχική καταγγελία. Καθώς η Αττικό Μετρό δεν έχει κάποια ανάμειξη με τη λειτουργία του Μετρό της Αθήνας, η σχολή αναγκάσθηκε να στείλει και δεύτερη επιστολή στην ΣΤΑ.ΣΥ. Με λίγα λόγια ο υπεύθυνος του σταθμού είτε δεν ήξερε ποιος είναι ο εργοδότης του είτε προσπάθησε να παραπλανήσει τον επιβάτη.

Μετά από τη δημόσια καταγγελία της σχολής για τη συμπεριφορά του υπαλλήλου της ΣΤΑΣΥ, την Τετάρτη 30 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση της διοίκησης του ΟΑΣΑ  και υπηρεσιακών παραγόντων του οργανισμού με εκπροσώπους του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών και του Ελληνικού Κέντρου Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Σκύλων Οδηγών. Μετά τη συνάντηση ο ΟΑΣΑ ανακοίνωσε στην ιστοσελίδα του πως «έχουν δοθεί εντολές στο προσωπικό των αστικών συγκοινωνιών για την αυστηρή τήρηση των διατάξεων που περιέχονται στους νόμους 4235/2014 και 4238/2014, σύμφωνα με τις οποίες επιτρέπεται η μετακίνηση των τυφλών στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς με τη συνοδεία σκύλου οδηγού».

Τα περισσότερα ΜΜΕ βέβαια ανέφεραν πως ο ΟΑΣΑ αποφάσισε να επιτρέπεται η είσοδος στο μετρό σε τυφλούς που συνοδεύονται από σκύλους – οδηγούς, κάτι που είναι εντελώς λανθασμένο εφόσον αυτό προβλέπεται εδώ και χρόνια από το νόμο και τους κανονισμούς λειτουργίας των μέσων. Αυτό που ανακοίνωσε ο ΟΑΣΑ είναι πως έδωσε εντολές στο προσωπικό του να τηρεί το νόμο(!) (που είναι μέρος του κανονισμού λειτουργίας) όταν η γνώση όλων των κανονισμών υποτίθεται πως είναι δεδομένη για άτομα που εργάζονται στο μετρό.

Το περιστατικό της 22ας Μαρτίου δεν πρέπει να φαντάζει και τόσο περίεργο δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε μία χώρα με κατοίκους που έχουν ως συνήθεια να μην σέβονται τα τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία παρκάροντας σε ράμπες των πεζοδρομίων ή και πάνω σε αυτά και με δημόσιες υπηρεσίες και σχολεία τα οποία φιλοξενούνται σε κτήρια τα οποία είναι μη προσβάσιμα.

Από την άλλη μεριά, προκύπτει μία ευθύνη και για τις διοικήσεις των συγκοινωνιών. Αν και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας, και ιδιαίτερα το μετρό, φαίνεται πως είναι περισσότερο προσβάσιμα για τα ΑμεΑ από τα αντίστοιχα μέσα των περισσότερων ευρωπαϊκών πόλεων (το αν αυτό όντως είναι αληθές θα το αφήσω στην κρίση των ΑμεΑ), αναρωτιέμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που ο ΟΑΣΑ ή η ΣΤΑ.ΣΥ. ενημέρωσαν το προσωπικό τους για την εξυπηρέτηση των ατόμων αυτών μέσω ενός σεμιναρίου ή έστω ενός εγχειριδίου. Πότε ήταν η τελευταία φορά που διοργάνωσαν μία δράση για τα ΑμεΑ ή μία εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τις μετακινήσεις τους;

Ως πολίτες αυτής της πόλης θα πρέπει να μας προσβάλει που στις συγκοινωνίες της Αθήνας απασχολούνται άτομα τα οποία αγνοούν το αντικείμενο της εργασίας τους και δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και εφόδια για να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Αντί για ανακοινώσεις που αναφέρουν το προφανές, ο ΟΑΣΑ θα έπρεπε μάλλον να ασχοληθεί με την εκπαίδευση του προσωπικού του.

Αντιγράφουμε από το ΦΕΚ 1181/Β το τι ισχύει για τη μεταφορά ζώων στα μέσα μαζικής μεταφοράς:

Η μεταφορά μικρών ζώων συντροφιάς με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη και κατά την κρίση του οδηγού ή άλλου εντεταλμένου προσωπικού του μεταφορέα ανάλογα με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος/συρμού και την ασφάλεια των επιβατών (με εξαίρεση τους σκύλους βοηθείας), εφόσον:

• Είναι τοποθετημένα σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς, κλειστού τύπου, διαστάσεων έως 70 εκ. x 40 εκ. x 50 εκ. για την περίπτωση των τακτικών αστικών γραμμών.
• Συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη ή κάτοχό τους.
• Ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου φέρει το ατομικό βιβλιάριο υγείας – διαβατήριο του ζώου.
• Ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου βρίσκεται πλησίον αυτού και μεριμνά για τη μη πρόκληση τραυματισμού ή όχλησης άλλων επιβατών.
• Τα τοποθετούν στους ελεύθερους χώρους των οχημάτων/συρμών, εκτός των διαδρόμων, των σημείων εισόδου-εξόδου των επιβατών και επικύρωσης των εισιτηρίων ούτως ώστε να μη διακυβεύεται η ασφαλής μετακίνηση των υπόλοιπων επιβατών.

Ειδικώς, οι σκύλοι βοηθείας, ήτοι οι εκπαιδευμένοι σκύλοι οδηγοί τυφλών και σκύλοι βοηθοί ατόμων με αναπηρίες, καθώς και οι σκύλοι που βρίσκονται στη διαδικασία εκπαίδευσης ως σκύλοι βοηθείας μεταφέρονται ως εξής:

• Χωρίς κλουβί μεταφοράς και χωρίς φίμωτρο, εφόσον φέρουν λουρί χειρισμού, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
• Ο χρήστης ή εκπαιδευτής, κατά περίπτωση, του σκύλου βοηθείας φέρει και επιδεικνύει, όποτε του ζητείται από τους Ελεγκτές Κομίστρου ή τους ειδικά εξουσιοδοτημένους για το σκοπό αυτό υπαλλήλους, τα εκ του νόμου οριζόμενα παραστατικά που πιστοποιούν την επάρκεια εκπαίδευσης του ζώου (αν είναι εκπαιδευμένο ή τελεί υπό εκπαίδευση), την υγεία αυτού, όσο και ότι ο χρήστης ή εκπαιδευτής του σκύλου βοηθείας διαθέτει τη σχετική πιστοποίηση και αποδεικτικό χρήσης του ζώου.
• Στην περίπτωση χρήστη ή εκπαιδευτή που είναι πολίτης της Ε.Ε. ή πολίτης τρίτης χώρας, αλλά μένει στην Ελλάδα για βραχύ χρονικό διάστημα, τότε τα απαραίτητα πιστοποιητικά, όπως έχουν εκδοθεί από επίσημο φορέα ή υπηρεσία της χώρας προέλευσης, πρέπει να είναι μεταφρασμένα στην αγγλική γλώσσα. Σε περίπτωση μακροπρόθεσμης παραμονής του χρήστη ή εκπαιδευτή στην Ελλάδα (π.χ. λόγοι εργασίας, μόνιμη παραμονή κ.λπ.), τα ως άνω πιστοποιητικά πρέπει να είναι επίσημα μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα από τις Αρχές της Ελλάδας στο εξωτερικό (Πρεσβείες, κ.λπ.), κατά τα οριζόμενα της ισχύουσας σχετικής νομοθεσίας.
• Ο χρήστης ή εκπαιδευτής, κατά περίπτωση, του σκύλου βοηθείας οφείλει όπως μεριμνά για τη διατήρηση της καθαριότητας του οχήματος/συρμού και για την ανεμπόδιστη διέλευση και κίνηση των υπόλοιπων επιβατών εντός του οχήματος/συρμού.

Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας, εφαρμογή έχουν οι γενικότερες διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί ευθύνης του κατόχου ζώου για ζημία που προκλήθηκε από αυτό σε τρίτον (άρθρο 924 ΑΚ).