Απογοητευτικό το 2015 για τις συγκοινωνίες, οι ελπίδες για το 2016

Όσο ελπιδοφόρο ήταν το 2014 για τις συγκοινωνίες της Αθήνας, τόσο απογοητευτικό με τη σειρά του ήταν το 2015. Κυρίως οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες αλλά και οι αποφάσεις κυβέρνησης και διοικήσεων των συγκοινωνιακών φορέων, διέψευσαν τις προσδοκίες που είχαμε και σε πολλές περιπτώσεις μας γύρισαν στο παρελθόν.

Όπως έδειξε και η ετήσια έρευνα του Athens Transport για τις συγκοινωνίες της Αθήνας, το 41,2% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η κατάσταση στις συγκοινωνίες της Αθήνας οδεύει προς το χειρότερο, ενώ μόλις 20,3 πιστεύει πως η κατάσταση αλλάζει προς το καλύτερο. Πρόκειται για σαφή αντιστροφή του κλίματος αφού πέρυσι τα ποσοστά ήταν σχεδόν αντίστροφα.

Λίγο πριν ξεκινήσει το 2015, επιχειρήσαμε να κάνουμε μία πρόβλεψη για το τι θα φέρει η καινούρια χρονιά. Αν και γνωρίζαμε ότι ήταν αδύνατο να γίνουν όλα πραγματικότητα μέσα σε ένα χρόνο, θα θέλαμε η χρονιά να κλείσει με αρκετές θετικές εξελίξεις. Ας δούμε όμως τι περιμέναμε για το 2015 και τι τελικά έγινε:

• Προσλήψεις στις συγκοινωνίες
  ✘ Οι συγκοινωνιακοί φορείς εξακολουθούν να παραμένουν υποστελεχωμένοι και η κατάσταση γίνεται χειρότερη καθώς το προσωπικό μειώνεται λόγω συνταξιοδοτήσεων. Αντί για στοχευμένες και αξιοκρατικές προσλήψεις είδαμε την επιστροφή 215 ατόμων στην ΣΤΑΣΥ οι οποίοι είχαν απομακρυνθεί μετά από πόρισμα του Γεν. Επιθεωρητή Δημ. Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή καθώς, όπως αποδείχθηκε, η πρόσληψή τους το 2009 έγινε με ρουσφετολογικά κριτήρια. Η επιστροφή των 215 μπορεί να βοήθησε στην στελέχωση εκδοτηρίων, όχι όμως και στη συχνότητα των δρομολογίων η οποία μειώνεται συνεχώς. Η κατάσταση είναι χειρότερη στα λεωφορεία όπου υπολογίζεται πως το τέλος του 2015 θα βρει την ΟΣΥ με 200 λιγότερους εργαζόμενους.

• Μετακινήσεις με μειωμένο εισιτήριο για ανέργους
  ✓ Οι άνεργοι πλέον μπορούν να μετακινούνται δωρεάν με τα μέσα του ΟΑΣΑ, μία από τις ελάχιστες θετικές ειδήσεις που είχαμε την περασμένη χρονιά. Ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια πρόβλεψη για την αντιστάθμιση των εσόδων ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ που υπολογίζεται πως θα χάσουν οι συγκοινωνίες λόγω της παροχής αυτής. Η σημερινή κυβέρνηση βέβαια δεν αναγνωρίζει καν τα ελλείμματα των συγκοινωνιών ως ελλείμματα. 
  

• Συνέχιση της αναδιοργάνωσης Λεωφορείων και Τρόλεϊ
  ✘ Δυστυχώς δεν είδαμε να συνεχίζεται η προσπάθεια αναδιοργάνωσης των γραμμών Λεωφορείων και Τρόλεϊ. Οι όποιες αλλαγές μέσα στο 2015 ήταν αποσπασματικές.

• Αναβάθμιση της γραμμής του ΗΣΑΠ
  ✘ Η γραμμή του ηλεκτρικού εξακολουθεί να παραμένει ο φτωχός συγγενής του Μετρό. Όπως δείχνει και φέτος η ετήσια έρευνα του Athens Transport για τις συγκοινωνίες της Αθήνας, η γραμμή του ΗΣΑΠ υστερεί όσον αφορά το ωράριο, τις συχνότητες δρομολογίων, τις συνθήκες μετακίνησης, την καθαριότητα κ.α. Δεν είδαμε να αλλάζει τίποτα προς το καλύτερο μέσα στο 2015.

• Ολοκλήρωση της τηλεματικής για τα Λεωφορεία και Τρόλεϊ
  ✘ Υποτίθεται ότι σήμερα η τηλεματική θα λειτουργούσε για όλες τις γραμμές, με εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα και 1000 έξυπνες στάσεις σε όλη την Αθήνα. Η εταιρεία που έχει αναλάβει το έργο της τηλεματικής δεν κατάφερε να το ολοκληρώσει εντός χρονοδιαγράμματος και πλέον ελπίζουμε να το δούμε στα μέσα του 2016.

• Πρόοδο στο έργο του ηλεκτρονικού εισιτηρίου
  ✓ Από τις ελάχιστες περιπτώσεις που όλα πηγαίνουν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Η πρώτη φάση του έργου ολοκληρώθηκε, όπως προβλεπόταν, πριν από λίγες μέρες. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016 θα ακολουθήσει η εγκατάσταση όλου σε απαραίτητου εξοπλισμού σε σταθμούς και οχήματα και στη συνέχεια, προς το τέλος της χρονιάς, θα ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία.

• Βελτίωση και προώθηση της εφαρμογής αγοράς εισιτηρίων μέσω smartphone
  ✘ Όπως είχαμε πει εξ αρχής, η εφαρμογή TfA Tickets για την αγορά εισιτηρίων μέσω smartphones χρίζει βελτιώσεων, με κυριότερη αυτή της δυνατότητας αγοράς μηνιαίων καρτών. Με τελευταία ενημέρωση όμως στις 17 Μαρτίου, η εφαρμογή φαίνεται πως, όπως φοβόμασταν, θα ξεχαστεί ως ότου θα πάψει να χρησιμοποιείται με την έλευση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Η έρευνά μας τον προηγούμενο μήνα έδειξε πως αν και το 72,2% την γνωρίζει, μόλις το 13,3% την έχει χρησιμοποιήσει.

• Επέκταση των πληρωμών μέσω πιστωτικής κάρτας σε όλα τα εκδοτήρια
  ✘ Δεν είχαμε κάποια εξέλιξη.
  

• Επέκταση του wifi σε σταθμούς Μετρό και Λεωφορεία
  ✘ Η λειτουργία του wifi συνεχίζεται «δοκιμαστικά» εδώ και 2 χρόνια σε έξι σταθμούς του Μετρό. Όχι μόνο δεν έγινε επέκταση και σε άλλους σταθμούς, αλλά τις τελευταίες βδομάδες έχουμε αναφορές για προβληματική λειτουργία του δικτύου. Όσον αφορά το πρόγραμμα εγκατάστασης wifi σε λεωφορεία, παραμένει μυστήριο η εξέλιξή του.

• Συνέχιση των έργων Μετρό και Τραμ χωρίς προβλήματα
  ✘ Μέχρι τον Απρίλιο του 2015 όλα πήγαιναν μια χαρά στην επέκταση του Μετρό προς τον Πειραιά. Στη συνέχεια ήρθαν τα capital controls, ο νόμος για την απόδοση του ΦΠΑ και ένα πλήθος γραφειοκρατικών προβλημάτων που καθήλωσαν το μετροπόντικα στο σταθμό της Νίκαιας . Αν και φαίνεται πως μέσα στις επόμενες εβδομάδες είναι πιθανό να έχουμε θετικές εξελίξεις,  το 2015 μας πήγε 8 μήνες πίσω στο χρονοδιάγραμμα. Σχεδόν το ίδιο και στα έργα του Τραμ στον Πειραιά όπου οι καθυστερήσεις είναι τεράστιες κυρίως λόγω της δυσκολίας συντονισμού δεκάδων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που εμπλέκονται στο έργο. Ο υπουργός Υποδομών πιστεύει ότι η επέκταση μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα στο 2016, κάτι που μοιάζει εξωπραγματικό όταν πριν από ένα μήνα η συνολική πρόοδος ήταν στο 25%.

• Περισσότερα έργα
  ✘ Τα μόνα έργα που είδαμε να δημοπρατούνται είναι αυτά της αναβάθμισης των τμημάτων Πειραιά – Αθήνας και Αθήνας – Τρεις Γέφυρες του ΟΣΕ, συμπεριλαμβανομένης και της ολοκλήρωσης των έργων αναβάθμισης του σταθμού Λαρίσης. Σίγουρα καλύτερα από το τίποτα αλλά από την άλλη μεριά η Αθήνα υπέστη μία μεγάλη ήττα με την ματαίωση του έργου της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου μαζί με την επέκταση του Τραμ στο κέντρο της πόλης. Επίσης είχαμε στασιμότητα στα υπόλοιπα έργα που περιμέναμε (γραμμή 4 του Μετρό, επεκτάσεις Προαστιακού, υπογειοποίηση ΗΣΑΠ στο Φάληρο, κατασκευή νέου σταθμού ΚΤΕΛ).

•  Βελτίωση του Προαστιακού
  ✘ Ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος της Αθήνας σίγουρα δεν διανύει τις χειρότερες μέρες του, ωστόσο δεν παρατηρήσαμε κάποια βελτίωση σε σχέση με πέρυσι. Στην ετήσια έρευνα του Athens Transport για τις συγκοινωνίες της Αθήνας, οι βαθμολογίες για τον Προαστιακό κινήθηκαν στα περυσινά επίπεδα. Μπορεί δηλαδή να μην βελτιώθηκε αλλά ευτυχώς δεν αφέθηκε να καταρρεύσει.

•  «Μία πόλη, ένα δίκτυο» στην πράξη
  ✘ Μάταια περιμέναμε την ουσιαστική ενοποίηση της εικόνας των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας. Τα μέσα εξακολουθούν να λειτουργούν ανεξάρτητα το ένα με το άλλο, ενώ η ιστοσελίδα tfa.gov.gr βρίσκεται «υπό κατασκευή» εδώ και ενάμιση χρόνο ενώ διαφημίζεται σε όλους του σταθμούς του μετρό! Με την πρόσφατη αλλαγή όλων των διοικήσεων των  συγκοινωνιακών φορέων φοβόμαστε ότι θα πέσει η ταφόπλακα στο σχέδιο αυτό.

• Να μην επιστρέψουμε στο παρελθόν
  ✘ Το περυσινό άρθρο τέλειωσε με μία ευχή. Η κατάσταση στις συγκοινωνίες να συνεχίσει να βελτιώνεται και να μην επιστρέψουμε στο παρελθόν. Δυστυχώς, η επιστροφή στο παρελθόν έγινε. Οι τιμές των εισιτηρίων ανεβαίνουν στα επίπεδα του 2014, οι ρουσφετολικά προσληφθέντες επέστρεψαν στις θέσεις τους, οι διοικήσεις των συγκοινωνιών αντικαταστάθηκαν με φιλοκυβερνητικά στελέχη (6 στη θέση τριών!), και το επιβατικό κοινό πιστεύει πως η κατάσταση οδεύει προς το χειρότερο.

Υπό αυτές τις συνθήκες,  ο πήχης για το 2016 αναγκαστικά κατεβαίνει πιο χαμηλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να περιμένουμε την κατάσταση να χειροτερεύσει επιπλέον. Να τι θα θέλαμε να δούμε μέσα στο 2016:

• Προσλήψεις στις συγκοινωνίες: Όχι γενικά ρουσφετολογικές προσλήψεις, αλλά στοχευμένες και αξιοκρατικές προσλήψεις σε θέσεις όπου απαιτείται προσωπικό: οδηγοί λεωφορείων, τεχνικοί, μηχανοδηγοί στο μετρό. Μόνο έτσι θα επιτευχθεί αύξηση  της συχνότητας των δρομολογίων σε όλα τα μέσα που τα τελευταία χρόνια πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.

• Ηλεκτρονικό εισιτήριο σε όλα τα μέσα: Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, ως το τέλος του 2016 θα έχουν εγκατασταθεί μπάρες σε όλους τους σταθμούς του μετρό και το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα βρίσκεται τουλάχιστον σε δοκιμαστική λειτουργία. Σύμφωνα πάντως με το χρονοδιάγραμμα από την 1η Ιανουαρίου 2017 θα χρησιμοποιούνται μόνο ηλεκτρονικά εισιτήρια.

• Ολοκλήρωση της τηλεματικής για τα Λεωφορεία και Τρόλεϊ: Το σύστημα της τηλεματικής αναμένεται να τεθεί με καθυστέρηση σε πλήρη λειτουργία μέσα στη χρονιά. Ας ελπίσουμε ότι θα λειτουργήσει όπως πρέπει να λειτουργεί.

• Δημοπράτηση του πρώτου τμήματος της γραμμής 4 του Μετρό: Το έργο που συνεχώς είναι «έτοιμο για δημοπράτηση» αλλά δεν δημοπρατείται ποτέ. Το υπουργείο Μεταφορών θέλει να δημοπρατήσει το πρώτο τμήμα της γραμμής 4, από το Γαλάτσι ως το Γουδί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2016. Για να γίνει αυτό βέβαια πρέπει πρώτα να κλειδώσει χρηματοδότηση ύψους 1,05 δις ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και από το ΕΣΠΑ.

• Δημοπράτηση της επέκτασης του Προαστιακού προς Λαύριο: Λιγότερο πιθανό αλλά χρειαζόμαστε και μία έκπληξη. Ήταν 2006 όταν ο τότε υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Λιάπης εξήγγειλε την επέκταση του Προαστιακού από το Κορωπί προς το Λαύριο. Δέκα χρόνια μετά, έχει έρθει η ώρα η ώρα της υλοποίησης για το έργο αυτό. Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών έχει κάνει πρόσφατα κινήσεις για εξεύρεση χρηματοδότησης, και με λίγη τύχη, ίσως το δούμε να δημοπρατείται μέσα στο 2016.

• Ολοκλήρωση των έργων στο σταθμό Λαρίσης και ηλεκτροκίνηση ως τον Πειραιά: Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τα έργα πρέπει να ολοκληρωθούν από το καλοκαίρι ως το φθινόπωρο του 2016. Αν όλα πάνε καλά, ως το τέλος του χρόνου οι ηλεκτροκίνητοι συρμοί του Προαστιακού πρέπει να φτάνουν ως τον ανακαινισμένο σταθμό Λαρίσης και το λιμάνι του Πειραιά. Και γιατί όχι, να δούμε επιτέλους ένα απευθείας δρομολόγιο από τον Πειραιά ως το Αεροδρόμιο, πριν ολοκληρωθεί η επέκταση του μετρό.

• Ξεμπλοκάρισμα στην επέκταση του Μετρό και εντατικοποίηση στα έργα του Τραμ: Αυτό τον καιρό, πραγματοποιούνται οι απαραίτητες προπαρασκευαστικές εργασίες προκειμένου να έχουμε επανεκκίνηση του μετροπόντικα στη Νίκαια μετά από περισσότερους από 8 μήνες ακινησίας. Θα είμαστε ευχαριστημένοι αν ως το τέλος της χρονιάς, το μηχάνημα έχει φτάσει (ή έστω αν βρίσκεται κοντά) στο λιμάνι του Πειραιά.

• Θετικές εξελίξεις στα υπόλοιπα έργα: Άλλα έργα που περιμένουμε και θα θέλαμε να δούμε να δρομολογούνται μέσα στη χρονιά: οι επεκτάσεις της γραμμής 2 του Μετρό προς Ίλιον και προς Γλυφάδα, οι επεκτάσεις του Τραμ είτε στην Αθήνα είτε στον Πειραιά, η υπογειοποίηση του τμήματος Φάληρο – Πειραιάς του ΗΣΑΠ και κατασκευή του σταθμού Καμίνια, η επέκταση του Προαστιακού προς τη Ραφήνα και η κατασκευή του νέου σταθμού ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα.

• Wifi σε όλους τους σταθμούς του Μετρό: Σίγουρα δεν είναι το πιο σημαντικό που μπορεί να γίνει, αλλά εν έτει 2016 ίσως θα έπρεπε να ήταν δεδομένο.

• Μείωση των ελλειμμάτων: Αν δεν αντιμετωπιστούν τα ελλείμματα τα οποία εσχάτως επέστρεψαν στις συγκοινωνίες, στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρχει πάντα μία δικαιολογία για να μην γίνει τίποτα από τα παραπάνω, ενώ στην χειρότερη, οι συγκοινωνίες θα συνεχίσουν να οδεύουν από το κακό στο χειρότερο. Η επιστροφή των ελλειμμάτων είναι ίσως ο πιο χαρακτηριστικός δείκτης της επιστροφής στο παρελθόν που είδαμε την τελευταία χρονιά στα μέσα μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Ας ελπίσουμε ότι πρόκειται για μία παροδική κατάσταση και όχι μία προσχεδιασμένη στροφή 180 μοιρών προς  την υποβάθμιση των μεταφορών.

Ευχόμαστε ένα καλύτερο 2016 για όλους!