Με την επικείμενη ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ να ολοκληρώνεται μέσα στους επόμενους μήνες, θα ξεκινήσει μία νέα εποχή για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, συμπεριλαμβανομένου του Προαστιακού της Αθήνας. Ξεκινώντας τη λειτουργία του το 2004, ο Προαστιακός σήμερα έχει διπλό ρόλο: αφενός συνδέει περιοχές των προαστίων (αλλά και πόλεων-δορυφόρων) με την Αθήνα και αφετέρου αντικαθιστά το δίκτυο του Μετρό στις περιοχές της Αθήνας από τις οποίες διέρχεται. Εξυπηρετεί δηλαδή τόσο προαστιακές όσο και αστικές μετακινήσεις.
Αν ρίξουμε μια ματιά στην τελευταία έρευνα του Athens Transport για τις συγκοινωνίες της Αθήνας, βλέπουμε πως τα κριτήρια αξιολόγησης στα οποία ο Προαστιακός Σιδηρόδρομος συγκεντρώνει τις χαμηλότερες βαθμολογίες είναι η συχνότητα των δρομολογίων, το ωράριο λειτουργίας και η ενημέρωση και πληροφόρηση των επιβατών. Πρόκειται για προβλήματα τα οποία χαρακτηρίζουν το δίκτυο του Προαστιακού από τις πρώτες κιόλας μέρες του και έχουν μείνει άλυτα τα τελευταία αυτά 12 χρόνια.
Ένα άλλο πρόβλημα όμως που θεωρούμε εξίσου -ή ίσως και περισσότερο- σημαντικό, και το οποίο δεν αποτυπώνεται μέσα από την παραπάνω έρευνα, είναι ότι παρόλο που ο Προαστιακός είναι ένα μέσο που εξυπηρετεί και αστικές μετακινήσεις, ποτέ δεν επιδιώχθηκε η ένταξη του στο λεγόμενο σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Κυριότερη αιτία ήταν το διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς του Προαστιακού (ΤΡΑΙΝΟΣΕ αντί για ΟΑΣΑ και θυγατρικές του), που παρόλα αυτά δεν εμπόδισε τη σύναψη συμφωνιών για κοινή τιμολογιακή πολιτική στο αστικό τμήμα του καθώς και ένταξη του Προαστιακού στο υπό υλοποίηση Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ηλεκτρονικό εισιτήριο).
Συνέπεια αυτής της ιδιαιτερότητας του Προαστιακού είναι η χαμηλότερη αναγνωρισιμότητά του και η αποθάρρυνση της χρήσης του ως μέσου μετεπιβίβασης για μετακινήσεις μέσα στην πόλη ή σε διαδρομές που συνυπάρχει με άλλα μέσα του ΟΑΣΑ (π.χ. για μετακινήσεις προς το Αεροδρόμιο).
Οι 23 δράσεις για ένα νέο σχέδιο λειτουργίας για τον Προαστιακό της Αθήνας που ακολουθούν (και έρχονται μετά τις προτάσεις μας για την λειτουργία των Λεωφορείων και Τρόλεϊ) προϋποθέτουν -αν και θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ανεξάρτητα- την ένταξη του Προαστιακού στο σύστημα των μέσων μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί είτε μέσω του ορισμού του ΟΑΣΑ ως υπεύθυνου φορέα για τον Προαστιακό στο αστικό τουλάχιστον τμήμα (ανεξάρτητα με το ποια δημόσια ή ιδιωτική εταιρεία εκτελεί τα δρομολόγια), είτε μέσω πιο στενής συνεργασίας μεταξύ ΟΑΣΑ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ κυρίως στον τομέα της πληροφόρησης των επιβατών.
Οι περισσότερες από τις παρακάτω δράσεις εξάλλου δεν αφορούν μόνο την εταιρεία η οποία πραγματοποιεί τα δρομολόγια του Προαστιακού (ΤΡΑΙΝΟΣΕ) και τον ΟΑΣΑ, αλλά και τις εταιρείες στις οποίες ανήκουν οι σιδηροδρομικές υποδομές ή εκτελούν σιδηροδρομικά έργα (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ).
Δράσεις προγράμματος:
1. Ορισμός του ΟΑΣΑ ως φορέα υπεύθυνου για την λειτουργία του Προαστιακού, τουλάχιστον στο αστικό τμήμα, ανεξάρτητα με το ποια ιδιωτική ή δημόσια εταιρεία εκτελεί τα δρομολόγια. Εναλλακτικά, πιο στενή συνεργασία μεταξύ ΟΑΣΑ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Παροχή πληροφοριών για τη λειτουργία του Προαστιακού, εισιτήρια κλπ. καθώς και λήψη και διαχείριση παραπόνων και από τον ΟΑΣΑ μέσω ιστοσελίδας και τηλεφωνικού κέντρου.
2. Ολοκλήρωση των έργων ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης και κυκλοφορία αποκλειστικά ηλεκτροκίνητων συρμών σε όλο το δίκτυο του Προαστιακού.
3. Δρομολόγηση απευθείας συρμών στις γραμμές Αεροδρόμιο – Αθήνα – Πειραιάς και Κιάτο – Αθήνα – Πειραιάς .
4. Επέκταση του ωραρίου λειτουργίας με τα πρώτα δρομολόγια να ξεκινούν μεταξύ 4:00 π.μ. – 5:00 π.μ., και να ολοκληρώνονται μεταξύ 00:00 – 01:00 π.μ. Δρομολόγια στο αστικό τμήμα του Προαστιακού θα εκτελούνται κανονικά μεταξύ 5:00 π.μ. – 00:00.
5. Εξέταση του ενδεχόμενου δρομολόγησης νυκτερινού δρομολογίου Αεροδρόμιο – Αθήνα – Πειραιάς μεταξύ 00:00 – 05:00 π.μ. με δρομολόγια έστω και ανά 1 ώρα.
6. Μεταβολή της συχνότητας των δρομολογίων ανάλογα με τη μέρα, την ώρα και το δρομολόγιο. Πυκνότερα δρομολόγια τις ώρες αιχμής, όπου απαιτούνται. Στο αστικό τμήμα, δρομολόγια ανά 10′-12′ τις ώρες αιχμής και έως 20′ τις ώρες μη αιχμής και τα Σαββατοκύριακα.
7. Καθιέρωση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου με το ίδιο σύστημα που θα εφαρμοστεί και στα υπόλοιπα μέσα μαζικής μεταφοράς της Αθήνας. Εγκατάσταση πυλών (μπάρες) στις εισόδους των σταθμών. Χρέωση ανάλογα με την απόσταση που διανύει ο κάθε επιβάτης. Παροχή σημαντικών εκπτώσεων για επιβάτες που χρησιμοποιούν τον Προαστιακό καθημερινά.
8. Επέκταση της αστικής ζώνης του Προαστιακού ως το σταθμό του Αγίου Στεφάνου και πύκνωση των δρομολογίων που διέρχονται από το σταθμό.
9. Αλλαγή ονομασίας του σταθμού Ηράκλειο ώστε να μην συγχέεται με το σταθμό Ηράκλειο του ΗΣΑΠ (ή να υπονοείται ότι υπάρχει ανταπόκριση με αυτόν) καθώς βρίσκονται σε διαφορετικές θέσεις. (Yannis Nasiokas/facebook)
10. Εκπαίδευση και πιστοποίηση όλου του προσωπικού που εργάζεται στον Προαστιακό (μηχανοδηγοί, σταθμάρχες, εκδότες εισιτηρίων κλπ.) Τακτική οργάνωση σεμιναρίων και άλλων διαδικασιών μετεκπαίδευσης. Καθιέρωση σιδηροδρομικών στολών για όλο το προσωπικό. Οι εργαζόμενοι θα φέρουν επίσης πάνω τους καρτελάκι με ονοματεπώνυμο/αριθμό μητρώου/φωτογραφία.
11. Εφαρμογή της νομοθεσίας όσον αφορά τις απεργιακές κινητοποιήσεις. Υποχρέωση ενημέρωσης του επιβατικού κοινού για απεργίες αρκετές ημέρες νωρίτερα, υποχρεωτική εκτέλεση ενός αριθμού δρομολογίων τις ημέρες των απεργιών ώστε να εξυπηρετούνται όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν άλλο μέσο.
12. Μερική ανακατασκευή όλων των σταθμών του Προαστιακού. Εγκατάσταση συστημάτων πυρασφάλειας, αύξηση στεγασμένων χώρων, αντικατάσταση δαπέδου με χρήση κατάλληλου υλικού, μείωση του κενού μεταξύ αποβάθρας και συρμών, εγκατάσταση πρόσθετων καθισμάτων αναμονής, περίφραξη και κλείσιμο των τμημάτων των αποβαθρών που δεν χρησιμοποιούνται, πλήρης ηχομόνωση με ηχοπετάσματα για όλους τους σταθμούς που βρίσκονται κατά μήκος της Αττικής Οδού.
13. Επιδιόρθωση όλων των βλαβών σε σταθμούς του Προαστιακού (κυλιόμενες σκάλες, ανελκυστήρες, πινακίδες πληροφόρησης κλπ) αυθημερόν.
14. Βελτίωση της καθαριότητας στο δίκτυο του Προαστιακού. Καθαρισμός σταθμών με μεγάλη κίνηση καθόλη τη διάρκεια της λειτουργίας τους και σταθμών με μικρότερη κίνηση τουλάχιστον μία φορά καθημερινά. Εγκατάσταση κάδων απορριμάτων και ανακύκλωσης στις αποβάθρες και στις εισόδους των σταθμών. Καθαρισμός των δυσκολότερα προσβάσιμων επιφανειών των σταθμών (φώτα, γυάλινα πάνελ, φρεάτια ανελκυστήρα, πινακίδες, ρολόγια κλπ.) τουλάχιστον μία φορά το μήνα. Πρόχειρος καθαρισμός των συρμών του Προαστιακού στους τερματικούς σταθμούς και καλύτερος καθαρισμός κατά τις βραδινές ώρες. Καθαρισμός και αποκατάσταση βανδαλισμών σε σταθμούς και συρμούς αυθημερόν.
15. Μετατροπή του Προαστιακού σε μέσο πλήρως προσβάσιμο για άτομα με αναπηρία. Βελτίωση των προσβάσεων στους σταθμούς, θέση σε λειτουργία και συντήρηση όλων των ανελκυστήρων, μείωση του κενού μεταξύ συρμών και αποβάθρας, εξοπλισμός των αποβαθρών με ράμπες για είσοδο και έξοδο αναπηρικών αμαξιδίων στα τρένα, ηχητικές ανακοινώσεις για αναχωρήσεις συρμών σε όλους τους σταθμούς και για στάσεις μέσα στα τρένα, εκπαίδευση όλου του προσωπικού που εργάζεται στον Προαστιακό στην εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία.
16. Διασύνδεση των πινακίδων πληροφόρησης δρομολογίων στους σταθμούς με το σύστημα της τηλεματικής του Προαστιακού ώστε οι επιβάτες να βλέπουν τον πραγματικό χρόνο αναμονής και όχι την προγραμματισμένη ώρα άφιξης του δρομολογίου. Επιπλέον διασύνδεση του συστήματος τηλεματικής του Προαστιακού με αυτό του ΟΑΣΑ ώστε να περιλαμβάνει όλα τα μέσα (Λεωφορεία, Τρόλεϊ, Μετρό, Τραμ, Προαστιακός).
17. Ανάρτηση πινάκων δρομολογίων και χαρτών δικτύου σε όλες τις αποβάθρες και εισόδους σταθμών καθώς και μέσα στους συρμούς, διάθεση φυλλαδίων με δρομολόγια σε όλους τους σταθμούς, ανάρτηση συγκοινωνιακών χαρτών της κάθε περιοχής σε σταθμούς.
18. Ηχητικές ανακοινώσεις στους σταθμούς για: ενημέρωση άφιξης ή αναχώρησης συρμών για άτομα με προβλήματα όρασης, ενημέρωση για καθυστερήσεις δρομολογίων, ενημέρωση για κανονισμούς λειτουργίας κλπ.
19. Παροχή wifi σε όλους τους σταθμούς και όλους τους συρμούς του Προαστιακού.
20. Θέση σε λειτουργία ή εγκατάσταση νέων συστημάτων πληροφόρησης στις αποβάθρες (θυροτηλέφωνα)
21. Απομάκρυνση των αυτόματων πωλητών από τις αποβάθρες του Προαστιακού. Εφαρμογή της απαγόρευσης του καπνίσματος εντός των σταθμών και της κατανάλωσης φαγητού και ποτού.
22. Αύξηση των μέτρων ασφαλείας στο δίκτυο του Προαστιακού, ειδικά σε σταθμούς και τμήματα του δικτύου που παρατηρούνται παραβατικές συμπεριφορές. Περιπολίες από προσωπικό ασφαλείας σε σταθμούς και συρμούς. Επιδιόρθωση του κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, ή εγκατάσταση όπου δεν υπάρχει. Εφαρμογή της απαγόρευσης επαιτείας στο δίκτυο του Προαστιακού.
23. Χρήση κατάλληλων συρμών ανά δρομολόγιο (άλλοι συρμοί απαιτούνται για το δρομολόγιο Πειραιάς – Χαλκίδα και άλλοι για το Άνω Λιόσια – Αεροδρόμιο). Όλοι οι συρμοί του Προαστιακού πρέπει να είναι πλήρως προσβάσιμοι σε άτομα με ειδικές ανάγκες και χωρίς σκαλοπάτια, με τουαλέτες σε λειτουργία για συρμούς που εκτελούν μακρινά δρομολόγια, σύστημα αναγγελιών στάσεων σε λειτουργία και με εξοπλισμό πυρασφάλειας (πυροσβεστήρες και σφυράκια).
Δείτε επίσης:
Φωτο: Cuddly Little Owl/flickr.com, beyond 1000./flickr.com, Theodore Mastrogiannis/flickr.com
