Σε όλους έχει τύχει να περιμένουν ένα λεωφορείο για πολύ ώρα και τελικά να φτάνουν στη στάση δύο λεωφορεία της ίδιας γραμμής το ένα πίσω από το άλλο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε όλο τον κόσμο και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου αναμονής για τους επιβάτες και την απορύθμιση των προγραμματισμένων δρομολογίων. Τελικά οι υπηρεσίες γίνονται λιγότερο αξιόπιστες και οι επιβάτες αναζητούν εναλλακτικά μέσα για τη μετακίνησή τους.
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές χρησιμοποιούν μαθηματικά μοντέλα αλλά και εφαρμογές της τεχνολογίας προκειμένου να προτείνουν να εντοπίσουν τις αιτίες του προβλήματος αλλά και να προτείνουν πιθανές λύσεις.
Το φαινόμενο οφείλεται στην χαρακτηριστική αστάθεια των δρομολογίων των λεωφορείων. Ακόμα και μία μικρή καθυστέρηση σε ένα δρομολόγιο μπορεί να δημιουργήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που τελικά απορρυθμίζουν τα δρομολόγια της γραμμής. Καθώς ένα λεωφορείο καθυστερεί, συγκεντρώνονται ολοένα και περισσότεροι επιβάτες στις επόμενες στάσεις. Τελικά το λεωφορείο μένει ακόμα πιο πίσω και η απόσταση με το προπορευόμενο όχημα συνεχίζει να μεγαλώνει μέχρις ότου το επόμενο λεωφορείο φτάσει να βρίσκεται πίσω από αυτό που έχει καθυστερήσει.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και όταν ένα λεωφορείο αναχωρεί από την αφετηρία νωρίτερα από την προγραμματισμένη ώρα. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής η απόσταση από το προπορευόμενο όχημα μειώνεται συνεχώς (αφού μειώνονται και οι επιβάτες στις στάσεις) έως ότου το λεωφορείο φτάσει ακριβώς πίσω από το προπορευόμενο όχημα.
Μαθηματικές εξισώσεις που έχουν χρησιμοποιήσει ερευνητές, δείχνουν πως ο χρόνος που απαιτείται για την αποβίβαση και επιβίβαση των επιβατών σε κάθε στάση σχετίζεται με το χρόνο διέλευσης δύο διαδοχικών δρομολογίων. Όταν ένα λεωφορείο καθυστερεί, περισσότεροι επιβάτες συνωστίζονται στις στάσεις, περισσότερος χρόνος απαιτείται για την επιβίβασή τους και ταυτόχρονα ο χρόνος διέλευσης των λεωφορείων μεγαλώνει.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, συγκοινωνιακοί οργανισμοί έχουν συνεργαστεί με ερευνητές για την εξεύρεση λύσεων.
Μία στρατηγική είναι τα λεωφορεία που έχουν καθυστέρηση να μην σταματούν σε στάσεις όπου κανένας επιβάτης δεν θέλει να αποβιβαστεί ή να περιορίζουν τον αριθμό των επιβατών που μπορούν να επιβιβαστούν σε κάθε στάση. Με αυτό τον τρόπο, ο χρόνος αναμονής σε κάθε στάση μειώνεται, ωστόσο το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η ταλαιπωρία για τους επιβάτες που δεν μπορούν να επιβιβαστούν στα οχήματα.
Άλλη στρατηγική είναι να τα προγραμματισμένα δρομολόγια να προβλέπουν περισσότερο χρόνο από όσο πραγματικά απαιτείται για την πραγματοποίηση του κάθε δρομολογίου. Με αυτό τον τρόπο αν και η καθυστέρηση παραμένει κατά τη διάρκεια του δρομολογίου, θα εξαφανίζεται όταν το κάθε λεωφορείο φτάσει στο τέλος της διαδρομής και δεν θα συνεχίζεται και στο επόμενο δρομολόγιο. Αντίθετα, τα λεωφορεία που βρίσκονται νωρίτερα από την προγραμματισμένη ώρα, μπορούν να περιμένουν σε στάσεις της διαδρομής.
Η νέα τεχνολογία μπορεί επίσης να βοηθήσει καθώς πλέον οι οργανισμοί συγκοινωνιών μπορούν να παρακολουθούν τα δρομολόγια σε ζωντανό χρόνο μέσω εφαρμογών τηλεματικής. Οι ελεγκτές κυκλοφορίας μπορούν να στέλνουν συγκεκριμένες οδηγίες σε κάθε λεωφορείο ώστε λεωφορεία που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση να απομακρύνονται και λεωφορεία που βρίσκονται μακριά να έρχονται πιο κοντά. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της αύξησης του χρόνου αναμονής σε στάσης ή της μετακίνησης με μεγαλύτερη ή μικρότερη ταχύτητα.
Οι ερευνητές έχουν δημιουργήσει αλγόριθμους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους συγκοινωνιακούς οργανισμούς για την εξαγωγή οδηγιών προς κάθε λεωφορείο. Αυτές οι οδηγίες μπορούν να σταλούν στους οδηγούς είτε μέσω κάποιου ελεγκτή κυκλοφορίας είτε αυτοματοποιημένα με τη χρήση υπολογιστών που θα αναφέρουν στους οδηγούς ανά πάσα στιγμή τι πρέπει να κάνουν για να αποφύγουν την απορρύθμιση των προγραμματισμένων δρομολογίων.
Πηγή: theconversation.com
