Εν αναμονή 25 νέων συρμών του Τραμ, αγορασμένους από την Γαλλική Alstom Transport βρίσκεται η Αττικό Μετρό. Οι συρμοί, κόστους 54 εκατομμυρίων ευρώ πλέον ΦΠΑ, αναμένεται να παραδοθούν σταδιακά από το 2019 ως το 2020.
Ένα ερώτημα όμως που δεν έχουμε δει να τίθεται δημόσια, είναι το εάν έχει τόσο μεγάλη ανάγκη το Τραμ της Αθήνας από νέους συρμούς και αν ναι, για ποιο λόγο;
Για να καταλάβουμε κάποια πράγματα, θα πρέπει να πάμε πίσω στο χρόνο αφού η Αττικό Μετρό προσπάθησε 3 φορές να πραγματοποιήσει το διαγωνισμό αυτό. Η πρώτη προσπάθεια για την απόκτηση νέων συρμών έγινε το Νοέμβριο του 2013, όταν προκηρύχτηκε διαγωνισμός προϋπολογισμού 66,25 εκατομμυρίων ευρώ για την προμήθεια 25 συρμών Τραμ. Ένα σημαντικό στοιχείο που περιλαμβάνονταν στις τεχνικές προδιαγραφές ήταν πως οι συρμοί πρέπει να διαθέτουν μπαταρίες ώστε να μπορούν να κινηθούν για λίγες εκατοντάδες μέτρα χωρίς τροφοδοσία ρεύματος.
Μιλάμε για την εποχή που το Rethink Athens, το πρόγραμμα πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου θα γινόταν πραγματικότητα. Όπως προβλεπόταν, κατά μήκος του πεζοδρόμου, από το Σύνταγμα ως την Πατησίων, δεν θα υπήρχαν καθόλου εναέριες γραμμές, επομένως το Τραμ θα έπρεπε να μπορεί να κινηθεί αυτόνομα.
Μαζί όμως με το Rethink Athens, και ο πρώτος διαγωνισμός της Αττικό Μετρό για τους 25 συρμούς είχε άδοξο τέλος. Αφενός η ανάγκη ύπαρξης μπαταριών ήταν περιττή μετά την ακύρωση του σχεδιασμού για την Πανεπιστημίου, αφετέρου οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό αυτό επιδόθηκαν σε αλληλομηνύσεις κατά του αποτελέσματος. Τελικά η Αττικό Μετρό αποφάσισε να θέσει το διαγωνισμό στον πάγο. Οι συμμετέχοντες μήνυσαν και την Αττικό Μετρό για την απόφαση αυτή.
Ο διαγωνισμός επαναπροκυρήχθηκε με νέες προδιαγραφές, παρόμοιες με αυτές των συρμών που κυκλοφορούν σήμερα, αλλά ίδιο προϋπολογισμό τον Μάρτιο του 2016. Και αυτός όμως εγκαταλείφθηκε από την Αττικό Μετρό καθώς η συμμετοχή εταιριών δεν κρίθηκε ικανοποιητική. Ο τρίτος σχετικός διαγωνισμός τον Φεβρουάριο του 2017 ήταν ο τυχερός, με την Αττικό Μετρό να υπογράφει σύμβαση με την γαλλική Alstom Transport τον φετινό Ιούλιο.
Και επιστρέφουμε στο αρχικό ερώτημα: για ποιο λόγο η Αττικό Μετρό αγοράζει 25 συρμούς;
Η επίσημη απάντηση είναι πως οι 25 συρμοί είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία των μελλοντικών επεκτάσεων στον Πειραιά και στο Κερατσίνι – Πέραμα. Κατά πόσο όμως αυτό αληθεύει;
Σύμφωνα με το Σωματείο Ηλεκτροδηγών Τραμ Αττικής, από τους 35 συρμούς που διαθέτει το Τραμ σήμερα, οι 9 είναι μονίμως παροπλισμένοι λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Επομένως τα δρομολόγια πραγματοποιούνται από τους υπόλοιπους 26 (με κάποιους από αυτούς να χρησιμοποιούνται ως εφεδρεία). Η επέκταση του Τραμ στον Πειραιά, μήκους 5,4 χιλιομέτρων μονής γραμμής που αναμένεται να παραδοθεί αρχές με μέσα του 2019 δεν θα απαιτήσει παρά ελάχιστους επιπλέον συρμούς. Ακούγεται επίσης έντονα πως η ΣΤΑΣΥ ετοιμάζει αναπροσαρμογή των δρομολογίων του Τραμ ώστε οι συρμοί που θα κινούνται στον Πειραιά να μην ταξιδεύουν ως την Αθήνα και την Βούλα αλλά να τερματίζουν στο Παλαιό Φάληρο.
Όσον αφορά την επέκταση του Τραμ προς Κερατσίνι και Πέραμα, οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και σχεδόν 2 χρόνια. Καθώς όμως δεν υπάρχει ακόμα χρηματοδότηση (ο Αλέξης Τσίπρας είχε εξαγγείλει πως η γραμμή Πειραιάς – Κερατσίνι θα δημοπρατηθεί το 2018) είναι άγνωστο το μέλλον της επέκτασης αυτής, καθώς και το εάν θα αποτελέσει προτεραιότητα για την επόμενη κυβέρνηση. Ακόμα και αν οι διαδικασίες προχωρήσουν, κρίνοντας από τα σημερινά έργα, η επέκταση αποκλείεται να παραδοθεί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Μέχρι τότε, οι νέοι συρμοί ενδεχομένως να είναι και αυτοί ακινητοποιημένοι λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.
Κάποιος θα μπορούσε καλοπροαίρετα να υποθέσει πως με την προσθήκη των 25 νέων συρμών θα ήταν δυνατή η πύκνωση των δρομολογίων του Τραμ ώστε να έχουμε ακόμα και διπλασιασμό όσων πραγματοποιούνται σήμερα. Αυτό όμως παραπέμπει περισσότερο σε επιστημονική φαντασία αφού δεν υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό για κάτι τέτοιο. Σε αυτή τη φάση, τα μέσα που έχουν προτεραιότητα για προσλήψεις μηχανοδηγών και οδηγών είναι τα λεωφορεία και το μετρό, ενώ το τραμ είναι μάλλον ο φτωχός συγγενής για τον ΟΑΣΑ.
Έχει επομένως λογική να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο η Αττικό Μετρό αγοράζει 25 νέους συρμούς για το Τραμ τη στιγμή που η ΣΤΑΣΥ αδυνατεί να συντηρήσει αυτούς που ήδη έχει, ενώ το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει και στο Μετρό. Επιπλέον, η επιλογή αυτή φαίνεται ιδιαίτερα περίεργη τη στιγμή που ΣΤΑΣΥ και υπουργείο Υποδομών εμφανίζονται αρνητικοί στο να αγοράσουν νέους συρμούς για την γραμμή του ΗΣΑΠ όπου υπάρχει αποδεδειγμένα ανάγκη (που μπορεί να εξυπηρετηθεί όμως και μέσω της ανακατασκευής).
Τέλος, η Αττικό Μετρό θα πρέπει κάποια στιγμή να καταρτίσει και ένα σχέδιο για την ανάπτυξη μελλοντικών γραμμών του Τραμ, καθώς σήμερα, πέραν από την επέκταση σε Κερατσίνι που βρίσκεται υπό μελέτη και την μικρότερη επέκταση στο Ελληνικό δεν φαίνεται να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική για το μέλλον του μέσου, αν προβλέπεται κάτι τέτοιο.
