Οι τεχνικές προδιαγραφές των νέων αστικών λεωφορείων Αθήνας και Θεσσαλονίκης

Σε δημόσια διαβούλευση βρίσκονται από την περασμένη εβδομάδα οι τεχνικές προδιαγραφές για τα νέα αστικά λεωφορεία που θα αγοραστούν για τον ΟΑΣΑ και τον ΟΑΣΘ. Κύριο χαρακτηριστικό είναι πως για πρώτη φορά τα λεωφορεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης θα αγοραστούν με κοινές προδιαγραφές, πιθανότατα ακόμα και μέσω των ίδιων διαγωνισμών.

Όσον αφορά τον αριθμό των λεωφορείων που θα αγοραστούν, ο αριθμός που ανακοινώθηκε διά στόματος υπουργού είναι 750 οχήματα: 350 για τη Θεσσαλονίκη και 400 για την Αθήνα. Στην Θεσσαλονίκη, 150 λεωφορεία θα είναι ηλεκτρικά, 150 φυσικού αερίου και 50 πετρελαιοκίνητα αρθρωτά. Στην Αθήνα, τα 400 λεωφορεία κατά πάσα πιθανότητα δεν περιλαμβάνουν τα 92 που θα αγοραστούν σε πρώτη φάση μέσω χρηματοδότησης από την Περιφέρεια Αττικής (12 ηλεκτροκίνητα, 20 φυσικού αερίου, 50 πετρελαιοκίνητα) και για τα οποία αναμένεται να γίνουν από ένας έως τρεις διαγωνισμοί.

Οι τεχνικές προδιαγραφές, η συγγραφή των οποίων είχε ανατεθεί σε ιδιώτη, αφορούν τρεις διαφορετικούς τύπους λεωφορείων:

• Λεωφορεία φυσικού αερίου 12 μέτρων
• Ηλεκτρικά λεωφορεία 12 μέτρων
• Πετρελαιοκίνητα λεωφορεία Euro VI 18 μέτρων (αρθρωτά)

Για πρώτη φορά, οι αστικές συγκοινωνίες στη χώρα μας θα αποκτήσουν έναν (μάλλον μικρό σε πρώτη φάση) αριθμό ηλεκτρικών αυτόνομων λεωφορείων. Το υπουργείο φαίνεται πάντως πως δεν είναι έτοιμο να προχωρήσει σε πλήρη μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια, αφού η πλειοψηφία των 12μετρων λεωφορείων που θα αγοραστούν θα είναι φυσικού αερίου.

Ακόμα και έτσι όμως όλα δείχνουν πως αυτή είναι η αρχή του τέλους για τα πετρελαιοκίνητα 12μετρα λεωφορεία αφού πέρα από αυτά που κινούνται ήδη, δεν προβλέπεται να αγοραστούν άλλα στο μέλλον.

Το πετρέλαιο όμως έχει μέλλον στη χώρα μας αφού είναι η επιλογή του υπουργείου για το σύνολο των νέων αρθρωτών 18μετρων λεωφορείων. Αν και στην αγορά υπάρχουν ηλεκτρικά αρθρωτά λεωφορεία (όπως γράψαμε νωρίτερα φέτος, στο Όσλο κινούνται δοκιμαστικά), το υπουργείο προφανώς κρίνει πως η τεχνολογία δεν είναι ακόμα έτοιμη για να τη δούμε στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Τα πετρελαιοκίνητα λεωφορεία πάντως θα πληρούν τις προδιαγραφές EURO VI της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι οι πιο αυστηρές αντιρρυπαντικές προδιαγραφές.

Διαβάζοντας το κείμενο των τεχνικών προδιαγραφών των λεωφορείων, μαθαίνουμε τα εξής:

• Ο ανάδοχος προμηθευτής θα εξασφαλίσει την προμήθεια όλων των ανταλλακτικών, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 15 ετών, μετά την παράδοση των λεωφορείων [φαίνεται πως θα γίνει παρελθόν η έλλειψη ανταλλακτικών και ο κανιβαλισμός λεωφορείων ελλείψει αυτών, για 15 τουλάχιστον χρόνια].
• Στις προδιαγραφές ορίζεται πως ο προμηθευτής με την προσφορά του, θα υποβάλλει κοστολογημένο πρόγραμμα συντήρησης των λεωφορείων για 12 έτη (ή για 960.000km) στο οποίο θα αναφέρονται, μεταξύ άλλων, ξεχωριστά η δαπάνη ανταλλακτικών και οι απαιτούμενες εργατοώρες. Αυτό δεν σημαίνει πως ο προμηθευτής θα αναλάβει υποχρεωτικά και την συντήρηση για τα 12 αυτά έτη, όπως έγραψαν δημοσιεύματα του τύπου. [Κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιωτικοποίηση της συντήρησης]. Το αν θα γίνει αυτό, θα οριστεί στην προκήρυξη του κάθε διαγωνισμού.
• Τα ηλεκτρικά λεωφορεία θα έχουν αυτονομία κίνησης 100km τουλάχιστον σε δρόμο με κλίσεις έως ±5%, χωρίς επαναφόρτιση ή αντικατάσταση των συσσωρευτών τους. [είναι προφανές ότι θα χρησιμοποιηθούν σε γραμμές μικρού μήκους και σε όχι μακρινή απόσταση από το αμαξοστάσιο και όχι σε γραμμές κορμούς ή αεροδρομίου κλπ]
• Ο προμηθευτής θα εγκαταστήσει, σε ένα αμαξοστάσιο των Φορέων Λειτουργίας ανεξάρτητους σταθερούς φορτιστές αργής φόρτισης, 1 ανά όχημα (ελάχιστης ονομαστικής ισχύος 60kW, η φόρτιση θα διαρκεί το πολύ 4 ώρες), ταχυφορτιστή-παντογράφο 1 ανά 10 οχήματα και 1 κινητό φορτιστή ανά 15 οχήματα [εδώ μαθαίνουμε πως τα λεωφορεία θα φορτίζονται (και) με τη χρήση παντογράφου, κεραίας δηλαδή σαν αυτή που έχει το Τραμ].
• Τα ηλεκτρικά λεωφορεία θα φέρουν σύστημα ασύρματης επικοινωνίας Wi-Fi με το διαδίκτυο, για ταυτόχρονη εξυπηρέτηση, τουλάχιστον 30 χρηστών [στις προδιαγραφές των υπόλοιπων λεωφορείων δεν αναφέρεται τίποτα για σύστημα Wi-Fi. Θεωρεί άραγε το υπουργείο πως είναι περιττό για τα λεωφορεία φυσικού αερίου ή τα αρθρωτά πετρελαιοκίνητα;]
• Η θέση του οδηγού θα πρέπει να διαχωρίζεται, μερικώς, από το χώρο των επιβατών, με κατάλληλη θύρα, που στο πάνω μέρος της θα φέρει σταθερό υαλοπίνακα. Η θύρα θα έχει ολικό ύψος 1,5-2m, θα ανοίγει προς τα έξω και θα ασφαλίζει στην κλειστή θέση. Ο διαχωρισμός θα παρέχει δυνατότητα οπτικής επικοινωνίας-συναλλαγών με τους επιβάτες. [το ύψος της θύρας έως 2 μέτρα θα είναι πάντως κατά πολύ μεγαλύτερο από το ύψος ενός μέσου επιβάτη. Κατά συνέπεια φαίνεται πως στα νέα λεωφορεία ο οδηγός θα είναι πλήρως απομονωμένος πίσω από υαλοπίνακα – αν και αναφέρεται πως θα υπάρχει δυνατότητα οπτικής (αλλά όχι λεκτικής) επικοινωνίας]
• Στην περιοχή του οδηγού και σε εργονομικά κατάλληλη θέση θα πρέπει να εγκατασταθεί βάση για την εγκατάσταση συσκευών τηλεπικοινωνίας [δεν αναφέρεται τι ακριβώς θα είναι αυτές οι συσκευές τηλεπικοινωνίας, σχεδιάζει ο ΟΑΣΑ να εγκαταστήσει μελλοντικά ασυρμάτους για τους οδηγούς ή κάτι άλλο;], καθώς και συσκευών χειρισμού των συστημάτων τηλεματικής και του αυτόματου συστήματος συλλογής κομίστρου (ηλεκτρονικού εισιτηρίου).
• Για τον πληρέστερο έλεγχο της διακίνησης ανόδου και καθόδου των επιβατών, σε όλες εκτός από την εμπρόσθια θύρα, θα πρέπει να τοποθετηθεί, σε κατάλληλη θέση, σε καθεμία από αυτές, κάτω από την οροφή του λεωφορείου, κάμερα, αμβλυγώνιου φακού που η εικόνα της θα πρέπει να προβάλλεται σε αντίστοιχη οθόνη (ή σε μία πολλαπλή οθόνη), τοποθετημένη στο ταμπλό του οδηγού, σε κατάλληλα διαμορφωμένη εσοχή, πάνω από την προβλεπόμενη θέση του χειριστηρίου του συστήματος της τηλεματικής. Για τον έλεγχο της κίνησης θα εγκατασταθεί, επίσης, κάμερα οπισθοπορείας, με προβολή στην οθόνη του οδηγού.
• Ο κατασκευαστής του λεωφορείου θα εγκαταστήσει τον πλήρη εξοπλισμό (hardware), δηλαδή τις δύο οθόνες πληροφόρησης επιβατών και αυτήν του οδηγού, χειριστήρια οδηγού, σύστημα καταμέτρησης επιβατών σε όλες τις θύρες, τις δύο απαιτούμενες κεραίες, τις συσκευές επικύρωσης εισιτηρίου, των παρακάτω συστημάτων: Σύστημα Τηλεματικής του Φορέα Λειτουργίας, το οποίο περιλαμβάνει Σύστημα Πληροφόρησης Επιβατών (Passenger Information System -PIS) και Σύστημα Διαχείρισης Στόλου (Fleet Management System – FMS) [σημειώνεται πως αυτό δεν υπάρχει ακόμα], Σύστημα Επικύρωσης Ηλεκτρονικού Εισιτηρίου (Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου του Φορέα Λειτουργίας). Oι συμβεβλημένες, με τον εκάστοτε Φορέα Λειτουργίας, εταιρίες, για τα παραπάνω συστήματα, θα εγκαταστήσουν τους απαιτούμενους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και λογισμικό για τη λειτουργία τους.
• Επίσης, οι παραπάνω εταιρίες (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ) θα παράσχουν την οθόνη πληροφόρησης του οδηγού, εντός δέκα (10) ημερών από την υπογραφή της σύμβασης, στον κατασκευαστή του λεωφορείου, την οποία θα εγκαταστήσει, όπως προαναφέρθηκε, αυτός.
• Επισημαίνεται, ότι η τοποθέτηση της συσκευής επικύρωσης ηλεκτρονικού εισιτηρίου, στην εμπρόσθια θύρα, θα πρέπει να γίνει σε θέση, που να παρέχεται, για έλεγχο της διαδικασίας, πλήρης οπτική επαφή στον οδηγό.
• Τα λεωφορεία θα φέρουν σύστημα πληροφόρησης του επιβατικού κοινού, με πινακίδες και μεγαφωνική εγκατάσταση. Τα λεωφορεία θα πρέπει να φέρουν πλήρη μεγαφωνική εγκατάσταση, την οποία θα χειρίζεται ο οδηγός, με τουλάχιστον 8 μεγάφωνα, συνολικής ισχύος, τουλάχιστον, 200W. Η πληροφόρηση των επιβατών θα γίνεται, μέσω μικροφώνου, που θα βρίσκεται στην περιοχή του οδηγού. Θα υπάρχει επίσης, η δυνατότητα αναπαραγωγής συγκεκριμένου ηχητικού μηνύματος (διαφήμιση), οπτικού δίσκου, ψηφιακών αρχείων ήχου ή μουσικής μέσω συστήματος USB ή προεπιλεγμένου ραδιοφωνικού σταθμού.
• Παράλληλα, στο λεωφορείο θα τοποθετηθούν 2 οθόνες πληροφόρησης των επιβατών, συνιστώσες του συστήματος τηλεματικής του Φορέα Λειτουργίας.
• Για τη διευκόλυνση των ΑΜΕΑ τα λεωφορεία θα φέρουν στη δεύτερη, από εμπρός, θύρα τους κεκλιμένο αναδιπλούμενο επίπεδο (ανακλινόμενη ράμπα), ώστε να διευκολύνεται η επιβίβαση και αποβίβαση ΑμεΑ.
• Η εσωτερική διακόσμηση των λεωφορείων θα γίνεται με υλικά που διευκολύνουν τον καθαρισμό και έχουν αντιβανδαλιστικές ιδιότητες και προστασία έναντι των “γκράφιτις”. Οι συνδυασμοί αποχρώσεων που θα χρησιμοποιηθούν, θα πρέπει να διευκολύνουν άτομα με προβλήματα οράσεως.
• Τα καθίσματα των λεωφορείων θα είναι αντιβανδαλιστικού τύπου και θα επιτρέπουν την ελεύθερη πρόσβαση των κάτω άκρων των επιβατών κάτωθεν αυτών και θα διευκολύνουν τον καθαρισμό του δαπέδου. Στον χώρο ΑΜΕΑ είναι προτιμητέα η χρήση πτυσσόμενων καθισμάτων.
• Τουλάχιστον το 17% της συνολικής υαλόφρακτης επιφάνειας των πλευρικών παραθύρων, μη συνυπολογιζομένης αυτής του παραθύρου του οδηγού, θα είναι ανοιγόμενη, για τον αερισμό του εσωτερικού χώρου. Το άνοιγμα των παραθύρων, εκτός αυτού του οδηγού που θα είναι συρόμενο, θα γίνεται με ανάκλιση. [τα σημερινά λεωφορεία χρησιμοποιούν συρόμενα παράθυρα].
• Επί ποινή αποκλεισμού, ο προμηθευτής θα αποδεικνύει ότι 3 από τα παρακάτω κύρια συστήματα -συνιστώσες του λεωφορείου κατασκευάζονται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυτοφερόμενη κατασκευή, κινητήρας, κιβώτιο ταχυτήτων, άξονες, συμπεριλαμβανομένου και του διαφορικού, κλιματιστική συσκευή [φανταζόμαστε πως ο όρος υπάρχει για να αποκλειστεί η αγορά Κινεζικών λεωφορείων τα οποία τα τελευταία χρόνια αγοράζονται από διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Δεν υπάρχει όμως κανένας όρος που να υποχρεώνει τα λεωφορεία να κατασκευάζονται, έστω εν μέρει, ή να συναρμολογούνται στην Ελλάδα, όπως είχε εξαγγείλει ο υπουργος]
• Στα λεωφορεία θα παρέχεται: Εγγύηση Καλής Λειτουργίας Συνόλου Λεωφορείου, τουλάχιστον 5 έτη ή 400.000 χιλιόμετρα, όποιο παρέλθει πρώτο, Εγγύηση Αντισκωριακής Προστασίας, τουλάχιστον δεκαπέντε 15 έτη, Εγγύηση λειτουργικότητας – ασφάλειας στις κλιματολογικές συνθήκες των πόλεων Αθήνας – Θεσσαλονίκης (ο προμηθευτής θα εγγυάται τη λειτουργικότητα και ασφάλεια των λεωφορείων συμπεριλαμβανομένων όλων των εξαρτημάτων στις κλιματολογικές συνθήκες της Αθήνας/Θεσσαλονίκης). Τα ηλεκτρικά λεωφορεία επιπλέον θα έχουν Εγγύηση Καλής Λειτουργίας Συσσωρευτών Κίνησης, τουλάχιστον για 5 έτη στα οποία θα εγγυάται πως η χωρητικότητά τους θα είναι, τουλάχιστον, το 80% σε σχέση με αυτήν κατά την παράδοση διαφορετικά θα υπάρχει υποχρέωση αντικατάσταση. Τέλος, οι φορτιστές θα έχουν Εγγύηση Καλής Λειτουργίας Φορτιστών για τουλάχιστον 8 έτη.
• Ελάχιστοι αριθμοί επιβατών: για τα 12μετρα ηλεκτροκίνητα οχήματα 70 (χωρίς οδηγό και ΑΜΕΑ), 28 εκ των οποίων καθήμενοι συν μία θέση ΑΜΕΑ. Για τα 12μετρα οχήματα φυσικού αερίου 85 επιβάτες, 26 εκ των οποίων καθήμενοι συν μία θέση ΑΜΕΑ.  Για τα 18μετρα πετρελαιοκίνητα οχήματα 130 επιβάτες, 39 εκ των οποίων καθήμενοι συν μία θέση ΑΜΕΑ.