Πού θα πάει το Μετρό μετά τον Πειραιά: Ο νέος χάρτης των επεκτάσεων του Μετρό της Αθήνας

Με την παράδοση των τριών σταθμών του Μετρό στον Πειραιά την περασμένη εβδομάδα, η γραμμή 3 έγινε η πρώτη «ολοκληρωμένη» γραμμή του Μετρό αφού (τουλάχιστον για την ώρα) δεν εκκρεμεί κάποια επέκτασή της. Από εδώ και πέρα, η Αττικό Μετρό στρέφει την προσοχή της τόσο στην υπό κατασκευή γραμμή 4 όσο και τις επεκτάσεις των γραμμών 1, 2 και 4 που βρίσκονται υπό μελέτη, είτε σε αρχικά στάδια είτε ετοιμάζονται για δημοπράτηση.

Στο νέο χάρτη της Αττικό Μετρό με τις επεκτάσεις του δικτύου απεικονίζεται η μορφή που θα λάβει το δίκτυο του Μετρό της Αθήνας μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Ας δούμε αναλυτικά τις υπό σχεδιασμό επεκτάσεις:

Γραμμή 1: Προς την Εθνική Οδό αλλά και προς το ΚΠΙΣΝ

Η γνωστή γραμμή του «Ηλεκτρικού» μπορεί να έχει ιστορία που ξεκινά τον 19ο αιώνα (ως η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή της χώρας), αλλά μέσα στα επόμενα χρόνια πρόκειται να επεκταθεί για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1950, όταν έφτασε από το κέντρο της Αθήνας στην Κηφισιά.

Η μία από τις δύο επεκτάσεις που σχεδιάζονται, από το σταθμό της Κηφισιάς προς τα βόρεια, συζητείται εδώ και τουλάχιστον μία εικοσαετία (με τερματικό ακόμα και στον Άγιο Στέφανο) χωρίς όμως να έχει προχωρήσει, λόγω κυρίως άλλων έργων Μετρό στα οποία δόθηκε μεγαλύτερη προτεραιότητα (η σχετικά «χλιαρή» υποστήριξη του έργου από την τοπική κοινωνία τις περασμένες δεκαετίες, επίσης δεν βοήθησε).

Πλέον όμως τα σχέδια φαίνεται να έχουν «ξεπαγώσει» και, όπως σημείωσε και πρόφατα ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, η γραμμή 1 πρόκειται να επεκταθεί ως την Εθνική Οδό στο ύψος του κόμβου της Βαρυμπόμπης μέσω υπόγειας σήραγγας η οποία θα ξεκινά λίγο μετά το σταθμό του ΚΑΤ (ο σταθμός της Κηφισιάς πρόκειται να γίνει υπόγειος). Ένας τουλάχιστον ενδιάμεσος σταθμός θα κατασκευαστεί στη Νέα Ερυθραία.

Η δεύτερη επέκταση που θα γίνει στη γραμμή 1 αποτελεί πολύ πιο πρόσφατη έμπνευση της Αττικό Μετρό και αφορά έναν κλάδο που θα ξεκινά μετά τον σταθμό του Θησείου και θα καταλήγει (υπογείως φυσικά) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Έτσι, θα εκπληρωθεί και η υποχρέωση του κράτους για τη σύνδεση του ΚΠΙΣΝ με μέσο σταθερής τροχιάς που εκκρεμεί εδώ και σχεδόν μία δεκαετία. Δεν είναι τυχαίο πως το υπουργείο προτεραιοποιεί τη συγκεκριμένη επέκταση χρηματοδοτώντας τις απαραίτητες μελέτες.

Η γραμμή θα περιλαμβάνει ενδιάμεσους σταθμούς επί της λεωφόρου Θησέως, σε Χαμοστέρνας, Πλατεία Δαβάκη και Λόφο Φιλαρέτου, με το Δήμο Καλλιθέας να διαθέτει συνολικά 6 σταθμούς της γραμμής 1 εντός των ορίων του μετά την ολοκλήρωση του έργου (οι άλλοι δύο είναι ο σταθμός Καλλιθέα και ο σταθμός Ταύρος). Μελλοντικά υπάρχει η σκέψη η γραμμή να περάσει τη λεωφόρο Συγγρού και να κινηθεί προς το Παλαιό Φάληρο κάτι που όμως δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα.

Γραμμή 2: Έρχονται 9 επιπλέον σταθμοί 

Τρεις τουλάχιστον υπό σχεδιασμό επεκτάσεις, με μία από αυτές να είναι έτοιμη για δημοπράτηση, έρχονται στην κόκκινη γραμμή 2 του Μετρό, που σήμερα εκτείνεται από την Ανθούπολη ως το Ελληνικό.

Ως το τέλος της χρονιάς αναμένεται η προκήρυξη του διαγωνισμού για την επέκταση της γραμμής από την Ανθούπολη ως το Ίλιον με σταθμούς σε Παλατιανή, Ίλιον και Άγ. Νικόλαο (που προφανώς θα χρειαστεί αλλαγή ονομασίας αφού υπάρχει ήδη σταθμός με το ίδιο όνομα).

Σε επόμενη φάση αναμένεται η επόμενη επέκταση της γραμμής προς το Μενίδι (για την οποία πάντως γίνονται μελέτες ήδη από το 2019) με σταθμούς σε Καματερό, Ζεφύρι (όπου θα υπάρχει ανταπόκριση με τον Προαστιακό) και Αχαρνές, όπου ενδέχεται να κατασκευαστεί και αμαξοστάσιο ή έστω υπόγειος χώρος στάθμευσης συρμών.

Λίγο νωρίτερα αναμένεται να προχωρήσει και η νότια επέκταση της γραμμής από το Ελληνικό ως τη Γλυφάδα, η οποία δυστυχώς «έμεινε στον πάγο» μέσα στη δεκαετία της κρίσης αλλά πλέον θεωρείται απαραίτητη ενόψει και της επένδυσης του Ελληνικού. Η επέκταση αναμένεται να έχει τρεις σταθμούς, στην Άνω Γλυφάδα, στη διασταύρωση των λεωφόρων Βουλιαγμένης και Γρηγορίου Λαμπράκη και παραθαλάσσιο τερματικό σταθμό στη συμβολή των Λαμπράκη και Ποσειδώνος, στη Μαρίνα της Γλυφάδας.

Γραμμή 4: Θα επεκτείνεται για πολλά χρόνια

Το πρώτο τμήμα της γραμμής 4 του Μετρό, από το Άλσος Βεΐκου ως το Γουδί βρίσκεται υπό κατασκευή από πέρυσι, με την παράδοσή του να αναμένεται το 2029, αν όλα πάνε καλά. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες όμως αναμένεται να ακολουθήσουν τέσσερις τουλάχιστον ακόμα επεκτάσεις της γραμμής, μέχρις ότου φτάσει σε μήκος συγκρίσιμο με τις άλλες 3 γραμμές του Μετρό.

Η πρώτη επέκταση, η οποία έχει λάβει προτεραιότητα, αφορά τον κλάδο από το σταθμό του Ευαγγελισμού ως την Άνω Ηλιούπολη με την πορεία της γραμμής να μην έχει οριστικοποιηθεί ακόμα. Ενώ, όπως αποτυπώνεται και στο χάρτη της Αττικό Μετρό, ξέρουμε πως θα υπάρχουν ενδιάμεσοι σταθμοί σε Παγκράτι και Βύρωνα, πρόσφατα προέκυψε πως μέσω της επέκτασης αυτής πρόκειται να εξυπηρετηθεί και το νέο Κυβερνητικό Πάρκο «Ανδρέας Λεντάκης» στο χώρο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ στην περιοχή του Υμηττού. Μέσω μίας πορείας «ζιγκ ζαγκ» η γραμμή θα μπορούσε να περάσει από όλα τα παραμένω σημεία, η τελική επιβαβαίωση πάντως θα έρθει μετά από την πραγματοποίηση των σχετικών μελετών.

Οι επόμενες τρεις επεκτάσεις της γραμμής αφορούν τα τμήματα:

• Γουδή – Μαρούσι: η μεγαλύτερη σε μήκος επέκταση με 8 σταθμούς θα φέρει τη γραμμή 4 στη λεωφ. Μεσογείων (ανταπόκριση με τη γραμμή 3 στο σταθμό Κατεχάκη) και στη συνέχεια στη λεωφόρο Κηφισίας φτάνοντας ως το σημερινό σταθμό Μαρούσι της γραμμής 1
• Άλσος Βεΐκου – Πετρούπολη: η επέκταση θα έχει 6 σταθμούς με τη γραμμή να έχει ανταπόκριση με το σταθμός Πευκάκια της γραμμής 1 και Ίλιον της γραμμής 2, ενώ η στάση Πύργος Βασιλίσσης θα βρίσκεται επίσης κοντά στον ομώνυμο σταθμό του Προαστιακού. Με βάση προηγούμενο σχεδιασμό, η γραμμή θα είχε ανταπόκριση με το σταθμό του Περισσού αλλά μετατοπίστηκε προς τα βόρεια προκειμένου ο σταθμός της Νέας Φιλαδέλφειας να κατασκευαστεί πιο κοντά στο νέο γήπεδο της ΑΕΚ.
• Μαρούσι – Λυκόβρυση: η μικρή αυτή επέκταση θα έχει και έναν ενδιάμεσο σταθμό στην Πεύκη. Με βάση προηγούμενο σχεδιασμό θα τερμάτιζε στην Εθνική Οδό αλλά αυτό ενδέχεται να μη γίνει αφού θα υπάρχει ήδη ο τερματικός σταθμός της γραμμής 1 στο ύψος της Βαρυμπόμπης. Επιπλέον, ως μέρος αυτής της επέκτασης ενδεχομένως να κατασκευαστεί και αμαξοστάσιο για τη γραμμή η οποία μέχρι τότε θα χρησιμοποιεί τα αμαξοστάσια των γραμμών 2 και 3 καθώς και υπόγειους χώρους στάθμευσης σε Άλσος Βεΐκου και Κατεχάκη.

Η ερώτηση βεβαίως που πολλοί θα ήθελαν να ρωτήσουν είναι το πόσα χρόνια θα πάρει προκειμένου ο χάρτης των επεκτάσεων του Μετρό της Αθήνας να γίνει πραγματικότητα. Αυτό προφανώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αλλά, όπως γνωρίζουμε καλά, η μεγαλύτερη πρόκληση για κάθε μεγάλο δημόσιο έργο είναι η εξασφάλιση της χρηματοδότησης. Εφόσον πρόκειται για έργα με ορίζοντα λίγων δεκαετιών τα οποία θα κληθούν να ξεκινήσουν ή να διαχειριστούν οι μελλοντικές κυβερνήσεις, είναι πολύ πιθανό να δούμε και νέους τρόπους χρηματοδότησης ή μορφές διαγωνισμών που δεν έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα για έργα Μετρό.

Για τον ίδιο λόγο, ο κάθε σχεδιασμός είναι δυνατό να αλλάξει στο μέλλον ανάλογα με τις προτεραιότητες και τις ανάγκες κάθε εποχής. Είναι εξάλλου συνηθισμένο φαινόμενο η κάθε ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, όπως και η κάθε διοίκηση της Αττικό Μετρό, να κάνει νέα «σχέδια επί χάρτου» τα οποία συχνά ανατρέπουν τα προηγούμενα.

Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com