Υπουργείο Μεταφορών: Επιτρέπεται η άρνηση επιβίβασης ΑμεΑ σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς αν οι υποδομές δεν είναι κατάλληλες

Στη θέσπιση προστίμων αλλά και αποζημίωσης προς Άτομα με Αναπηρία για μη εξυπηρέτησή τους στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς προχωρά το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών όπως είχε προαναγγελθεί, με τη σχετική απόφαση της Υφυπουργού κ. Αλεξοπούλου να δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως λίγο πριν το τέλος του 2023.

Την ίδια στιγμή όμως μπαίνουν και εξαιρέσεις -μέχρι νεοτέρας- στην περίπτωση που οι υποδομές μεταφορών δεν συμβαδίζουν με όσα προβλέπουν οι διεθνείς απαιτήσεις για την μεταφορά ατόμων με αναπηρία.

Όπως ορίζει ο νέος Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ), κάθε πολίτης, και ιδιαίτερα τα άτομα με αναπηρία ή άτομα με μειωμένη κινητικότητα, δικαιούται όπως επιβιβαστεί και κάνει χρήση, χωρίς καμία άμεση ή έμμεση διάκριση, των δημόσιων οδικών μέσων μεταφοράς και μέσων σταθερής τροχιάς καταβάλλοντας το εκ της νομοθεσίας οριζόμενο, ανά κατηγορία μεταφορικού μέσου, κόμιστρο.

Την ίδια στιγμή όμως, αναφέρεται ρητώς πως επιτρέπεται η άρνηση κράτησης και έκδοσης εισιτηρίων καθώς και η άρνηση επιβίβασης σε άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας κατ’ εξαίρεση, σε περίπτωση που αυτό δεν είναι ασφαλές και λειτουργικά εφικτό  «και προκειμένου οι μεταφορείς να συμμορφωθούν προς τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο και τις απαιτήσεις υγείας και ασφαλείας που ορίζουν οι αρμόδιες αρχές ή στις περιπτώσεις όπου ο σχεδιασμός του οχήματος ή η υποδομή, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων λεωφορείων και των τερματικών σταθμών ή χώρων αφετηρίας».

Σημειώνεται ότι οι συγκοινωνιακοί μεταφορείς είναι υποχρεωμένοι:

• να μεριμνούν ώστε οι επιβάτες να διαθέτουν κατάλληλες και κατανοητές πληροφορίες, ει δυνατόν σε προσιτή μορφή από άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα, σχετικά με τα δικαιώματά τους,
• να λαμβάνουν μέτρα που να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα στα συγκοινωνιακά μέσα ατόμων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα και γενικά όσων χρειάζονται βοήθεια (π.χ. γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, ανάπηροι, υπερήλικες, μικρά παιδιά) και να ενθαρρύνουν τη χρήση των Αστικών Συγκοινωνιών από τα άτομα αυτά
• να μεριμνούν για λειτουργία των υποδομών που υπάρχουν στο δίκτυο του Μέσου για το οποίο είναι αρμόδιες, καθώς και στις οικείες εγκαταστάσεις υποδοχής κοινού, ώστε να είναι εφικτή η προσβασιμότητα από άτομα με αναπηρία κ.λπ.
• να φροντίζουν για τη σήμανση θέσεων εντός των οχημάτων και βαγονιών για τα παραπάνω άτομα.
• να μεριμνούν ώστε τα άτομα αυτά να συμμορφώνονται με τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, ευρωπαϊκό ή εθνικό δίκαιο ή τις απαιτήσειςυγείας και ασφάλειας που  ορίζουν οι αρμόδιες αρχές, και
• να θεσπίζουν οδηγίες και διαδικασίες κατάρτισης του προσωπικού που έχει άμεση επαφή με το επιβατικό κοινό για την ευαισθητοποίηση σε θέματα αναπηρίας

Οι οδηγοί με τη σειρά τους οφείλουν μεταξύ άλλων να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή, κατά την επιβίβαση ατόμων με αναπηρία ή ατόμων με μειωμένη κινητικότητα και μεριμνούν για την ασφαλή μεταφορά τους, όπως παραχώρηση θέσης και ασφάλεια αναπηρικού αμαξιδίου και να συνιστούν στους επιβάτες να παραχωρούν τη θέση τους σε άτομα που χρήζουν βοηθείας, όπως έγκυες, ηλικιωμένοι και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Για τους σκύλους βοήθειας, δηλαδή τους εκπαιδευμένους σκύλους οδηγούς τυφλών και σκύλους βοηθούς ατόμων με αναπηρίες αλλά και σκύλους που βρίσκονται στη διαδικασία εκπαίδευσης, ορίζεται πως επιτρέπεται να κινούνται στα μέσα μαζικής μεταφοράς εφόσον οι συνοδοί τους φέρουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά και με μέριμνα για την καθαριότητα και τη μη παρεμπόδιση των λοιπών επιβατών.

Ιδιαίτερα όσον αφορά τις υπεραστικές και διεθνείς τακτικές λεωφορειακές γραμμές, τα άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα οφείλουν να κοινοποιούν τις ειδικές τους ανάγκες όσον αφορά τα καθίσματα κατά τη στιγμή της κράτησης ή προαγοράς του εισιτηρίου και να γνωστοποιούν την ανάγκη συνδρομής στους μεταφορείς, τους φορείς διαχείρισης τερματικών σταθμών, τους ταξιδιωτικούς πράκτορες ή τους διοργανωτές ταξιδιών το αργότερο 36 ώρες πριν από τη στιγμή που αιτείται τη συνδρομή. Επιπλέον, πρέπει να παρουσιάζονται στα σημεία αναχώρησης 60 λεπτά τουλάχιστον πριν την προκαθορισμένη ώρα αναχώρησης του μέσου.

Οι εκδότες εισιτηρίων των ΚΤΕΛ και αυτοί επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση, να αρνηθούν την κράτηση, έκδοση ή παροχή κατ’ άλλο τρόπο εισιτηρίου ή την επιβίβαση σε άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας, εφόσον και πάλι λόγω της μη συμμόρφωσης των υποδομών με τις διεθνείς απαιτήσεις δεν είναι δυνατή η μεταφορά του ατόμου με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα κατά τρόπο ασφαλή και λειτουργικά εφικτό.

Στην περίπτωση αυτή, ο επιβάτης έχει δικαίωμα επιστροφής των χρημάτων που κατεβλήθησαν για το
εισιτήριο ή παροχής δωρεάν μεταφοράς ατόμου συνοδείας της επιλογής του ατόμου με αναπηρία το οποίο θα του παρέχει τη συνδρομή που χρειάζεται.

Τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται

Ανάλογα με την βαρύτητα της κάθε παράβασης θα είναι οι αποζημιώσεις που θα δικαιούνται επιβάτες από τους μεταφορείς. Έτσι, για χορήγηση εισιτηρίου «υπό καθεστώς άμεσης ή έμμεσης διάκρισης λόγω της εθνικότητας του επιβάτη ή λόγω του τόπου εγκατάστασης του μεταφορέα ή του πωλητή εισιτηρίων» θα καταβάλλεται αποζημίωση από 30 ευρώ που θα φτάνει τα 250 ευρώ για σοβαρή παράβαση, ενώ για την άρνηση έκδοσης εισιτηρίου ή επιβίβασης ατόμου με αναπηρία ή μειωμένης κινητικότητας (πλην της εξαίρεσης λόγω ακατάλληλων υποδομών) θα καταβάλλεται αποζημίωση ύψους 200 ευρώ στις αστικές γραμμές και επιστροφή του κομίστρου (η δωρεάν μετακίνηση συνοδού) στις υπεραστικές.

Επιπλέον, για την απώλεια ή φθορά αναπηρικών αμαξιδίων θα καταβάλλεται αποζημίωση ίση με το κόστος αντικατάστασης ή αποκατάστασης του κάθε αμαξιδίου.

Στις άλλες παραβάσεις για τις οποίες θα καταβάλλεται αποζημίωση περιλαμβάνονται οι εξής:

• Ανάρμοστη συμπεριφορά εργαζόμενου προς επιβάτη: 100 ευρώ
• Καθυστέρηση απάντησης σε καταγγελία επιβάτη για παραβίαση δικαιωμάτων του: 100 ευρώ
• Καθυστέρηση απάντησης άνω του διμήνου σε έγγραφο επιβάτη σχετικά με το μεταφορικό έργο: 20 ευρώ
• Με παραλαβή επιβάτη από στάση με υπαιτιότητα του μεταφορέα από αφετηρία ή στάση: αποζημίωση ίση με το τριπλάσιο της αξίας του εισιτηρίου

Οι οδικοί μεταφορείς (υπεραστικές-διεθνείς γραμμές) θα είναι αντιμέτωπες με πρόστιμο 300 ευρώ για τη μη διασφάλιση πρόσβασης χωρίς διακρίσεις στα άτομα με αναπηρία ή την μη παροχή συνδρομής προς αυτούς σε σταθμούς ή εντός λεωφορείων αλλά ακόμα και τη μη διαβίβαση πληροφοριών για τη μετακίνησή τους.

Παρόμοιο πρόστιμο θα επιβάλλεται αν οι μεταφορείς δεν έχουν θεσπίσει οδηγίες και δεν έχουν εκπαιδεύσει το προσωπικό τους για την εξυπηρέτηση των ΑμεΑ

Ειδικότερα για τις υπεραστικές-διεθνείς λεωφορειακές γραμμές, περιλαμβάνονται και τα εξής:

• Απώλεια αποσκευών: έως 1.200 ευρώ ανά αποσκευή
• Απώλεια ασυνόδευτων αποσκευών: τουλάχιστον 40 ευρώ
• Συνδρομή σε περίπτωση ατυχήματος για βασικές ανάγκες: έως 80 ευρώ ανά διανυκτέρευση
• Θάνατος ή τραυματισμός: έως 220.000 ευρώ ανά επιβάτη

Σε περίπτωση πολύ σοβαρών παραβάσεων, προβλέπονται πρόστιμα ύψους 500-800 ευρώ, ενώ για ιδιαζόντως σοβαρές παραβάσεις, πρόστιμα ύψους 2.000-3.000 ευρώ.

Παροχές που δικαιούνται τα άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα

Παροχή συνδρομής σε καθορισμένους τερματικούς σταθμούς ή χώρους αφετηρίας: Συνδρομή και διευθετήσεις ούτως ώστε τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα να μπορούν:

• να γνωστοποιούν την άφιξή τους στον τερματικό σταθμό ή στο χώρο αφετηρίας και να ζητούν συνδρομή σε καθορισμένα σημεία,
• να μεταβαίνουν από το καθορισμένο σημείο στη θυρίδα ελέγχου εισιτηρίων, στην αίθουσα αναμονής και στον χώρο επιβίβασης,
• να επιβιβάζονται στο όχημα, με ανελκυστήρες, αναπηρικά αμαξίδια ή άλλη απαιτούμενη συνδρομή, ανάλογα με την περίπτωση,
• να φορτώνουν τις αποσκευές τους,
•  να παραλαμβάνουν τις αποσκευές τους,
• να αποβιβάζονται από το όχημα,
• να μεταφέρουν σκύλο συνοδείας στο λεωφορείο ή το πούλμαν,
• να μεταβαίνουν στο κάθισμά τους.

Παροχή συνδρομής επί των οχημάτων: Συνδρομή και διευθετήσεις ούτως ώστε τα άτομα με
αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα να μπορούν:

• να λαμβάνουν βασικές πληροφορίες για το ταξίδι, σε προσιτή μορφή, εφόσον ζητηθεί από τον επιβάτη,
• να επιβιβάζονται/αποβιβάζονται κατά τις στάσεις της διαδρομής, εάν υπάρχει άλλο προσωπικό πέραν του οδηγού επί του οχήματος.

[scribd id=696103461 key=key-dtPfBHi0ZB7vE5SVokXh mode=scroll]

Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com