Το ζήτημα της λειτουργίας της τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο επανέρχεται στο προσκήνιο μετά το επικίνδυνο συμβάν της περασμένης Παρασκευής στο κέντρο της Αθήνας, όπου τα χειρότερα αποφεύχθησαν λόγω της παρατηρητικότητας ενός μηχανοδηγού και ενός σταθμάρχη.
Αν και η σπουδαιότητα της λειτουργίας του συγκεκριμένου συστήματος (εφόσον λειτουργεί πλήρως) επιβεβαιώθηκε μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, καθώς μειώνει στο ελάχιστο ακόμα και την πιθανότητα λάθους ενός εργαζόμενου που θα μπορούσε να έχει τραγικές συνέπειες, η κυβέρνηση αλλά και παράγοντες του σιδηρόδρομου έχουν έκτοτε δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις αποπειραθεί να υποβαθμίσουν τη σπουδαιότητα του, κάνοντας λόγo για ήδη επαρκείς δικλείδες ασφαλείας στην κίνηση των τρένων εφόσον γίνεται τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης.
Όσον αφορά τον Προαστιακό της Αθήνας, που αποτελεί το πλέον δημοφιλές δίκτυο σιδηροδρομικών γραμμών της χώρας, σημαντικά τμήματά του παραμένουν εκτός τηλεδιοίκησης, με την κίνηση να γίνεται με διαδικασίες που αλλού έχουν καταργηθεί από τα μέσα του 20ού αιώνα. Ακόμα χειρότερα, δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κάποιο χρονοδιάγραμμα για την εγκατάσταση των συστημάτων αυτών στο σύνολο του δικτύου.
Το μεγαλύτερο τμήμα του Προαστιακού της Αθήνας στο οποίο δεν λειτουργεί τηλεδιοίκηση είναι αυτό από τα Άνω Λιόσια ως το Κιάτο. Εκεί η τηλεδιοίκηση λειτουργούσε παλαιότερα αλλά όλος ο σχετικός εξοπλισμός βανδαλίστηκε και εκλάπη στο πέρασμα του χρόνου. Πλέον, η τηλεδιοίκηση στο τμήμα αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει με «μπαλώματα» αλλά απαιτείται ένας νέος διαγωνισμός για την ανάταξή της. Μέχρις ότου συμβεί αυτό, δεν θα είναι δυνατή και κάποια πύκνωση των δρομολογίων τα οποία σήμερα πραγματοποιούνται ανά μία ώρα.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει από τον περασμένο Ιανουάριο υποβάλει αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να λάβει χρηματοδότηση για το έργο της ανάταξη της σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης του τμήματος Άνω Λιόσια – Κιάτο, καθώς και την εγκατάσταση συστήματος ασφαλείας ETCS στο τμήμα αυτό και αναμένονται οι σχετικές εξελίξεις. Τον περασμένο Μάρτιο πάντως, απαντώντας σε ερώτηση στη Βουλή, η τότε Υφυπουργός Μεταφορών Χρ. Αλεξοπούλου είχε αναφέρει πως η τηλεδιοκηση στο τμήμα αυτό θα λειτουργεί ως τον Μάρτιο του 2028.
Το δεύτερο τμήμα του Προαστιακού της Αθήνας χωρίς τη λειτουργία τηλεδιοίκησης είναι αυτό από τον Πειραιά ως το σταθμό των Αγίων Αναργύρων. Πρόκειται για εξαιρετικά σημαντικό τμήμα του δικτύου, δεδομένου ότι από εκεί διέρχεται το σύνολο των συρμών του Προαστιακού και εθνικού δικτύου που έχουν ως αφετηρία ή τέρμα τον Πειραιά και τον σταθμό Λαρίσης. Μάλιστα, ένα υποτμήμα αυτής της γραμμής μήκους περίπου 2 χιλιομέτρων (από σταθμό Λαρίσης ως τις Τρεις Γέφυρες) είναι μονή γραμμή λόγω των έργων που πραγματοποιούνται εδώ και χρόνια για την υπογειοποίηση των γραμμών στην περιοχή των Σεπολίων.
Σε αντίθεση με τη γραμμή του Κιάτου, εδώ δεν έχει ανακοινωθεί απολύτως κανένα χρονοδιάγραμμα για την εγκατάσταση τηλεδιοίκησης, με τις σχετικές αποφάσεις να αναβάλλονται προς το παρόν για την περίοδο κοντά ή μετά την ολοκλήρωση του έργου της υπογειοποίησης στα Σεπόλια. Είναι γνωστό πάντως πως οι γραμμές από τον Πειραιά ως το σταθμό Λαρίσης βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ενώ εκκρεμεί και έργο για την αναβάθμιση της ηλεκτροκίνησης στο τμήμα αυτό. Ως γνωστόν, τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται υποχρεωτική μετεπιβίβαση σε συρμούς ντίζελ στο σταθμό του Ρέντη για όσους θέλουν να φτάσουν στο λιμάνι του Πειραιά, χωρίς επίσης να έχει δοθεί κάποιο χρονοδιάγραμμα για την αποκατάσταση του προβλήματος.
Και στα υπόλοιπα τμήματα όμως όπου η τηλεδιοίκηση θεωρητικά λειτουργεί, όπως το τμήμα Άνω Λιόσια – Αεροδρόμιο, υπάρχουν σημαντικά προβλήματα. Οι μηχανοδηγοί έχουν καταγγείλει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια πως πολλά φωτοσήματα είναι καθημερινά χαλασμένα. Αυτό έχει ως συνέπεια να λαμβάνουν οδηγίες για τη διέλευση από τα κόκκινα (δηλαδή χαλασμένα) φωτοσήματα. Σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν γνώση του σιδηρόδρομου, η πρακτική αυτή μπορεί σε βάθος χρόνου να κάνει τους μηχανοδηγούς λιγότερο προσεκτικούς ως προς τα κόκκινα φωτοσήματα αφού μπορεί να μπερδέψουν ένα κόκκινο σε λειτουργία σήμα με ένα κόκκινο λόγω βλάβης το οποίο λαμβάνουν εντολή να υπερβούν.
Εν αναμονή των έργων για την εγκατάσταση ή ανάταξη των συστημάτων τηλεδιοίκησης στον Προαστιακό, η κυκλοφορία θα εξακολουθεί να γίνεται με μεθόδους περασμένων δεκαετιών που σήμερα έχουν καταργηθεί στα περισσότερα σύγχρονα ευρωπαϊκά σιδηροδρομικά δίκτυα.
Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com
