Τα τελευταία χρόνια το μέγεθος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι ιδιαίτερα αυξημένο στις βιομηχανοποιημένες χώρες της Ασίας. Πέρα από την Κίνα, που συχνά απασχολεί τον τύπο, η Νότια Κορέα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ με τη χειρότερη ποιότητα του αέρα.
Τη Δευτέρα 15 Ιανουαρίου οι αρχές της Σεούλ έλαβαν ένα νέο μέτρο για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Με ένα πυκνό σύννεφο σκόνης να καλύπτει τον ουρανό και τις μετρήσεις να δείχνουν συγκεντρώσεις 79 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο, οι αρχές αποφάσισαν να οι μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς να είναι δωρεάν κατά τις ώρες αιχμής. Το μέτρο της δωρεάν μετακίνησης επαναλήφθηκε την επόμενη Τετάρτη και Πέμπτη όταν οι μετρήσεις έφτασαν στο επίπεδο συναγερμού των 157 μικρογραμμαρίων. Τις ίδιες μέρες οι αρχές έκλεισαν 360 πάρκινγκ σε κτίρια δημόσιων υπηρεσιών και επέβαλαν ένα σύστημα δακτυλίου για τους δημόσιους υπαλλήλους.
Η δωρεάν μετακίνηση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς τις μέρες με αυξημένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης περιλαμβάνεται σε μία δέσμη μέτρων που σταδιακά τέθηκαν σε εφαρμογή μετά την υιοθέτηση από τη χώρα της Συμφωνίας των Παρισίων το 2016. Σε αυτά περιλαμβάνεται το σταδιακό κλείσιμο εργοστασίων που λειτουργούν με καύση άνθρακα, η μείωση των εκπομπών ρύπων και η προώθηση των οικολογικών μετακινήσεων μέσω της αντικατάστασης των λεωφορείων ντίζελ με λεωφορεία φυσικού αερίου και της κατασκευής ποδηλατόδρομων, πεζόδρομων και πάρκων.
Σύμφωνα με το σχέδιο έκτακτης ανάγκης που ανακοίνωσε πέρυσι ο δήμαρχος της Σεούλ, τις μέρες που ο δείκτης ποιότητας του αέρα ξεπερνάει το 50 τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα είναι δωρεάν τις ώρες αιχμής. Ο δήμος ενέκρινε κονδύλιο 18,6 εκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση του μέτρου. Όπως δήλωσε ο ίδιος «η αξία των ανθρώπων είναι μεγαλύτερη από την αξία των χρημάτων».
Οι δωρεάν -ή φθηνότερες- μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς με σκοπό τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχουν εφαρμοσθεί ήδη στην Ευρώπη. Το Παρίσι προσέφερε δωρεάν μετακινήσεις το 2016 για τρεις μέρες λόγω αυξημένων επιπέδων αιθαλομίχλης, το Μιλάνο μετέτρεψε τα απλά εισιτήρια σε ημερήσια για μία βδομάδα το 2015 ενώ υπήρξαν προτάσεις να γίνει το ίδιο και στη Μαδρίτη.
Τα αποτελέσματα όμως του μέτρου στη Σεούλ έχουν αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό. Σύμφωνα με μία τοπική εφημερίδα, η πόλη χάνει 3,7 εκατομμύρια ευρώ κάθε μέρα εφαρμογής του μέτρου ενώ όλος ο προϋπολογισμός που είχε εγκρίνει ο δήμος εξαντλήθηκε μέσα σε μία βδομάδα. Η κίνηση στους δρόμους μειώθηκε μόλις κατά 1,8% την πρώτη ημέρα ενώ η επιβατική κίνηση στο μετρό αυξήθηκε κατά 23.000 επιβάτες και στα λεωφορεία κατά 3.500 επιβάτες. Τις επόμενες δύο μέρες δωρεάν μετακίνησης αντί για αύξηση σημειώθηκε μείωση των επιβατών. Την ίδια στιγμή οι πολιτικοί αντίπαλοι του δημάρχου υποστηρίζουν πως το μέτρο είναι παράνομο ενώ σύμφωνα με περιβαλλοντολόγους η αποτυχία οφείλεται στον προσωρινό και εθελοντικό χαρακτήρα του μέτρου.
Η πρόσφατη εμπειρία έχει δείξει πως οι δωρεάν μετακινήσεις πετυχαίνουν το στόχο τους κυρίως όταν εφαρμόζονται σε μικρές πόλεις. Το 2002 το Châteauroux της Γαλλίας, μία πόλη 49.000 κατοίκων, πέτυχε αύξηση κατά 80% των μετακινήσεων με τα μέσα μαζικής μεταφοράς όταν αυτές έγιναν δωρεάν ενώ λίγα χρόνια αργότερα έφτασαν μέχρι και την κερδοφορία. Η Σεούλ αντίθετα είναι μία πόλη 10 εκατομμυρίων με κατοίκους υψηλών εισοδημάτων και εθισμένους με τα αυτοκίνητά τους.
Συχνά οι δωρεάν μετακινήσεις δεν ωφελούν περιβαλλοντικά γιατί δεν προσελκύουν τους επιθυμητούς επιβάτες. Όπως για παράδειγμα στο Ταλίν της Εσθονίας όπου τα δωρεάν μέσα μαζικής μεταφοράς δεν συγκίνησαν τους κατόχους αυτοκινήτων που συνέχισαν να μετακινούνται με τα οχήματά τους. Αντίθετα τις συγκοινωνίες άρχισαν να χρησιμοποιούν όσοι προηγουμένως περπατούσαν ή έκαναν ποδήλατο.
Στη Σεούλ οι αρχές παραδέχονται πως δεν περίμεναν δραστικές αλλαγές εξαιτίας των δωρεάν μετακινήσεων με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το μέτρο είχε κυρίως σκοπό να αναγκάσει την κυβέρνηση να λάβει δράση και να εφαρμόσει ένα μέτρο δακτυλίου (μονά – ζυγά) για όλους, κάτι το οποίο θα μειώσει τις μετακινήσεις με αυτοκίνητα στο μισό. Τελικά λίγες μέρες αργότερα οι αρχές πήραν πίσω τις δωρεάν μετακινήσεις λόγω του κόστους και αποφάσισαν να εφαρμόσουν το μέτρο του δακτυλίου τις μέρες διεξαγωγής των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα.
Πηγή: citylab.com
