Το ότι οι αστικές συγκοινωνίες είναι αδύνατο να περάσουν στην κερδοφορία εφόσον τα εισιτήρια είναι σε προσιτές τιμές, ίσως να είναι μύθος αν λάβει κανείς υπόψη το παράδειγμα του Χονγκ Κονγκ. Πριν από λίγες μέρες, η MTR Corporation, η εταιρεία που διαχειρίζεται το Μετρό του Χονγκ Κόνγκ ανακοίνωσε κέρδη 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2018.
Πώς πέτυχε αυτό το εντυπωσιακό νούμερο; Πέρα από το Μετρό, η MTR είναι και ένας από τους μεγαλύτερους διαχειριστές ακινήτων του κρατιδίου. Όπως δηλώνει ο Jacob Kam, διευθυντής λειτουργίας και επόμενος διευθύνων σύμβουλος της MTR, «όταν κατασκευάζουμε μία καινούρια γραμμή, η αξία των ακινήτων γύρω από αυτή αυξάνεται και έτσι εκμεταλλευόμαστε αυτή την αύξηση». Η εταιρεία παραχωρεί σε ιδιώτες εκτάσεις πάνω από τους σταθμούς προς επένδυση, λαμβάνοντας μερίδιο των κερδών από τις πωλήσεις ακινήτων.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, το Civic Square, η επένδυση που περιλαμβάνει έναν ουρανοξύστη 118 ορόφων, ένα εμπορικό κέντρο πολυτελείας, 6.300 διαμερίσματα και 2 πεντάστερα ξενοδοχεία, τα οποία αναπτύχθηκαν από την MTR ακριβώς γύρω από τον κεντρικό σταθμό Kowloon. Κάπως έτσι, το real estate φέρνει τα μισά κέρδη της εταιρείας.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το Μετρό περνάει σε δεύτερη μοίρα. Ενώ στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου οι επιβάτες έχουν παράπονα από τη λειτουργία του Μετρό, στο Χονγκ Κονγκ το 99,9% των δρομολογίων περνάει στην ώρα του μεταφέροντας 5,8 εκατομμύρια επιβάτες καθημερινά. Η τιμή των εισιτηρίων ποικίλει από 0,45 ευρώ για λίγες στάσεις έως 6,75 ευρώ για τη μεγαλύτερη διαδρομή. Και έτσι όμως, τα έσοδα των εισιτηρίων καλύπτουν το 170% του λειτουργικού κόστους του Μετρό!
Από το 1980 όταν ξεκίνησε να εφαρμόζεται το συγκεκριμένο μοντέλο λειτουργίας, η MTR έχει φτάσει να διαχειρίζεται 47 επενδύσεις πάνω από 93 σταθμούς και αμαξοστάσια του Μετρό. To 2018 η εταιρεία είχε έσοδα 566,8 εκατ. ευρώ από τη διαχείριση και ενοικίαση ακινήτων.
Σε μία τόσο πυκνοκατοικημένη πόλη όσο το Χονγκ Κονγκ οποιοδήποτε τετραγωνικό μέτρο χώρου είναι πολύτιμο. Η MTR έχει κατηγορηθεί πως οι επενδύσεις τις αφορούν ακίνητα που απευθύνονται σε υψηλά εισοδήματα και όχι δημόσιες κατοικίες για τους φτωχότερους καθώς στόχος είναι η μεγιστοποίηση των κερδών. Τώρα η εταιρεία εξετάζει το ενδεχόμενο το 30% των κατοικιών που κατασκευάζονται να είναι δημόσιες έναντι 70% ιδιωτικών αν και οι πολέμιοί της θα επιθυμούσαν το αντίθετο.
Το «θαύμα» πάντως του Χονγκ Κονγκ, δύσκολα θα μπορούσε να αντιγραφεί στη δύση εκεί όπου η κρατική χρηματοδότηση είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς. Η ηλικία του συστήματος είναι ένας καθοριστικός παράγοντας. Πόλεις όπως το Λονδίνο ή η Νέα Υόρκη πρέπει να ξοδεύουν τεράστια ποσά για συντήρηση, έξοδα που δεν υπάρχουν ακόμα για ένα νέο σύστημα Μετρό όπως αυτό του Χονγκ Κονγκ.
Επιπλέον, το πολιτικό σύστημα είναι καθοριστικό. Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, που είναι και βασικός μέτοχος της MTR Corporation, έχει την ευχέρεια να παραχωρεί στην εταιρεία δημόσιες εκτάσεις για επενδύσεις χωρίς κανένα εμπόδιο. Φυσικά υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχει και διαφθορά με τον προηγούμενο διευθύνοντα σύμβουλο να βγαίνει πρόωρα στη σύνταξη λόγω ενός σκανδάλου γύρω από την κατασκευή μίας νέας γραμμής Μετρό.
Παρόλα αυτά, η MTR εξετάζει ανοικτά το ενδεχόμενο να επεκτείνει το μοντέλο ‘rail plus property’ και σε χώρες του εξωτερικού. Η κινεζική εταιρεία έχει ήδη υπογράψει συμβόλαια για τη διαχείριση σιδηροδρομικών γραμμών σε Ηνωμένο Βασίλειο (όπου θα αναλάβει τη λειτουργία της νέας γραμμής Crossrail), σε Σουηδία και στην Αυστραλία.
Πηγή: theguardian.com
— — — —
Σημείωση για δημοσιογράφους – bloggers: Αν χρησιμοποιήσετε το παραπάνω άρθρο, εν μέρει ή ολόκληρο, παρακαλώ τουλάχιστον να αναφέρετε την πηγή (athenstransport.com) και να προσθέσετε ένα σύνδεσμο προς το άρθρο αυτό
