Περισσότερο χρόνο αναμένεται να έχει στη διάθεσή του ο ΟΣΕ για τον καθαρισμό των σιδηροδρομικών γραμμών από την έντονη βλάστηση που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τα δρομολόγια, όπως συνέβη και το περασμένο Σάββατο, με συρμό του Προαστιακού να προσκρούει σε κορμό δέντρου ο οποίος είχε πέσει πάνω στις γραμμές στην περιοχή των Αφιδνών.
Στον απόηχο του τελευταίου ατυχήματος, ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) εξέδωσε προχτές Δευτέρα απόφαση έκτακτων μέτρων με αποδέκτη τον ΟΣΕ, ζητώντας τον έλεγχο και καθαρισμό των γραμμών, το αργότερο ως τις 31 Οκτωβρίου. Επίσης, όπως αναφέρεται, έλεγχος και καθαρισμός των γραμμών από τη βλάστηση θα πρέπει να γίνεται σε τακτά διαστήματα και κατ’ ελάχιστο κάθε μήνα.
Όπως επισημαίνει ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ στην ίδια απόφαση, την τελευταία περίοδο έχει παρατηρηθεί αύξηση των συμβάντων που έχουν ως αιτία τον ανεπαρκή καθαρισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και δη την απομάκρυνση δέντρων και κλαδιών σε απόσταση ασφαλείας κατ΄ ελάχιστον 10 μέτρων εκατέρωθεν της σιδηροδρομικής γραμμής.
Μόλις μία μέρα αργότερα, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ συνεδρίασε και επανήλθε με νέα απόφαση, η οποία (σχεδόν με απολογητικό τόνο) αναφέρει πως «σε καμία περίπτωση η σύσταση που εξέδωσε το Συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τον επείγοντα καθαρισμό της σιδηροδρομικής γραμμής της χώρας δεν αποτελεί μομφή στον ΟΣΕ αλλά η σύσταση απευθύνεται σε όλους τους αρμόδιους φορείς και δεν υποδηλώνει υπαιτιότητα του ΟΣΕ για την σημερινή κατάσταση, ενώ ζητά όλοι οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς να συνεργαστούν στην κατεύθυνση του άμεσου καθαρισμού της γραμμής.»
Επιπλέον, αναφέρεται πως μέσα στην επόμενη εβδομάδα θα υπάρξει συνάντηση με τη διοίκηση του ΟΣΕ όπου θα συζητηθεί το ζήτημα «και θα αποφασισθεί η παράταση του χρονοδιαγράμματος καθαρισμού, ο οποίος δεν θα μπορεί να έχει ολοκληρωθεί στην αυστηρή και πολύ σύντομη προθεσμία που δόθηκε έως 31.10.2024.»
Έτσι, παραμένει προς το παρόν άγνωστο το πότε το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας θα είναι καθαρό από την επικίνδυνη για τα δρομολόγια βλάστηση.
Πάντως, σημαντική εκκρεμότητα αποτελεί και το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων για τον καθαρισμό των γραμμών. Σε τηλεοπτική του εμφάνιση αυτή την εβδομάδα, ο Πρόεδρος του ΟΣΕ Γιάννος Γραμματίδης άφησε αιχμές για παρεμπόδιση του έργου των καθαρισμών από τα δασαρχεία, ενώ δήλωσε άγνοια για το νόμο που υποχρεώνει τον ΟΣΕ να καθαρίζει σε απόσταση 10 μέτρων από τις γραμμές με απλή γνωστοποίηση προς τις δασικές υπηρεσίες.
Στην ίδια εκπομπή, ο Γενικός Γραμματέας Δασών Ευστάθιος Σταθόπουλος ανέφερε πως τα δασαρχεία δεν έχουν λάβει από τον ΟΣΕ κάποιο αίτημα για κοπή δέντρων, ενώ αντίθετα ο ΟΣΕ έχει γίνει δέκτης ενημερωτικής επιστολής για την υποχρέωσή του να κλαδέψει τη βλάστηση εκατέρωθεν των γραμμών ενόψει της αντιπυρικής περιόδου.
Δεν είναι τυχαίο επομένως, πως στις πρόσφατες αποφάσεις του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφέρεται πως ο ΟΣΕ πρέπει να φροντίσει για τον καθαρισμό του συνόλου των γραμμών «σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς» και «ανεξαρτήτως ευθύνης καθαρισμού και αν αυτή ανήκει στον ΟΣΕ ή στη Γενική Διεύθυνση Δασών ή οποιονδήποτε άλλο δημόσιο φορέα».
Το πρωί της Τετάρτης, ο ΟΣΕ εξέδωσε μακροσκελές δελτίο τύπου με την άποψη του ΟΣΕ αναφορικά με το ζήτημα των αρμοδιοτήτων για τον καθαρισμό των γραμμών (δείτε το στο τέλος του άρθρου). Σε αυτό, υποστηρίζεται πως για τις κοπές δέντρων απαιτείται η προηγουμένη συνεννόηση του ΟΣΕ με την κατά τόπο Δασική Υπηρεσία, η οποία είναι δυνατόν να γίνει μόνο εγγράφως, κατόπιν σχετικής αίτησης από τον Οργανισμό.
Σύσταση και για τις επικοινωνίες
Σε μία ακόμα επείγουσα σύσταση προς φορείς του σιδηροδρόμου σχετικά με το ζήτημα της επικοινωνίας προέβη ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αυτή την εβδομάδα με αφορμή αυτή τη φορά το επικίνδυνο συμβάν στην περιοχή των Σεπολίων της Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται ουσιαστικά για υπενθύμιση προηγούμενης σύσταση με ημερομηνία 7 Ιουνίου.
Όπως αναφέρεται, το συμβάν όταν «δυο συρμοί του προαστιακού βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια γραμμή με αντίθετη κατεύθυνση, υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά την κατεπείγουσα ανάγκη υιοθέτησης έκτακτων, άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων από τον ΟΣΕ, τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τη ΓΑΙΑΟΣΕ, τη ΡΑΣ και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την άμεση αλλαγή του συστήματος, της ποιότητας και του τρόπου των επικοινωνιών στον σιδηροδρομικό τομέα, όπως αποτυπώνονται στην ανωτέρω σύσταση.»
Η σύσταση ζητά τα εξής:
Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να συνεργαστούν χωρίς καθυστέρηση για την εφαρμογή στο ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα της σύστασης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ της 7/6/2024 αναφορικά με τις επικοινωνίες και δη:
1. Μιας μεθοδολογίας επικοινωνίας που σχετίζεται με την ασφάλεια και σέβεται τις απαιτήσεις του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/1693 της Επιτροπής, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/773 σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας για το υποσύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της κυκλοφορίας του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως του προσαρτήματος Γ.
2. Ενός μέσου επικοινωνίας που επιτρέπει την άμεση επαφή ένας προς έναν μεταξύ των σταθμάρχων και των μηχανοδηγών για όλες τις επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια
Το σημερινό Δελτίο Τύπου του ΟΣΕ:
Σε συνέχεια προσφάτων αναφορών σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης η Διοίκηση του ΟΣΕ προχωρά στις ακόλουθες διευκρινίσεις με σκοπό την ορθή ενημέρωση του κοινού και την αποτροπή αναπαραγωγής πληροφοριών που είναι ανακριβείς:
Α. Σχετικά με το εάν απαιτούνται άδειες προς τον ΟΣΕ για την κοπή δένδρων:
Αναφέρθηκε τις προηγούμενες μέρες σε ορισμένα ΜΜΕ ότι «Δεν υπήρξε ποτέ αίτημα του ΟΣΕ για καθαρισμό βλάστησης και κοπής δένδρων».
Σχετικά, σε διάταξη του Ν. 998/79 για την «προστασία δασών και δασικών εκτάσεων» και ειδικότερα στο άρθρο 24 προβλέπεται ότι: «1. Αι σιδηροδρομικαί υπηρεσίαι οφείλουν, να μεριμνούν τακτικώς δια την καθαριότητα της εντός δασών ή δασικών εκτάσεων ζώνης, δια της οποίας διέρχονται σιδηροδρομικαί γραμμαί, και την έγκαιρον αποκοπήν και αποκομιδήν των εντός αυτής αναπτυσσομένων ή ευρισκομένων δένδρων, θάμνων, φρυγάνων, ξηρών χόρτων κλπ.». Επισημαίνεται, όμως, στο ίδιο άρθρο ότι οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες πρέπει «να συμμορφώνονται οπωσδήποτε εις τας υποδείξεις της δασικής υπηρεσίας».
Υπενθυμίζεται επίσης, ότι η ΥΑ 12030/Φ.109.1/1999 (ΦΕΚ Β’ 713/1999) ορίζει ότι «β. Ο ΟΣΕ. εφαρμόζει πρόγραμμα καθαρισμού της βλάστησης και φύτευσης σχετικά δύσφλεκτων δασοπονικών ειδών στις εκτάσεις κατά μήκος και σε εύλογη απόσταση εκατέρωθεν του άξονα σιδηροτροχιών σε συνεργασία με τις Περιφερειακές Υπηρεσίες της Δασικής Υπηρεσίας».
Από τη διατύπωση των δύο αυτών νομοθετικών διατάξεων είναι σαφές ότι απαιτείται η προηγουμένη συνεννόηση του ΟΣΕ με την κατά τόπο Δασική Υπηρεσία, η οποία είναι δυνατόν να γίνει μόνο εγγράφως, κατόπιν σχετικής αίτησης από τον Οργανισμό.
Ο ΟΣΕ διαχρονικά, τηρεί απαρέγκλιτα τη διαδικασία σε συμμόρφωση με το ανωτέρω νομικό πλαίσιο, αποστέλλοντας τις προβλεπόμενες αιτήσεις και λαμβάνοντας τις σχετικές Εγκρίσεις Ατελούς Υλοτομίας αλλά και τις Διοικητικές Αποφάσεις με όρους και προϋποθέσεις κοπής, από τις Δασικές Υπηρεσίες.
Στις αποφάσεις αυτές επισημαίνονται και τα ακόλουθα: 1. Ότι η απόφαση «ενέχει θέση αδείας υλοτομίας» και 2. Ότι «σε περίπτωση μη τήρησης των όρων της παρούσης η υπηρεσία θα ανακαλέσει την απόφαση εγκρίσεως και θα εφαρμοστούν οι διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας όπως ισχύουν (μήνυση, κατάσχεση, διοικητικό πρόστιμο, παραβίαση ΔΑΔ)».
Όλα τα προαναφερόμενα αφορούν δάση και δασικές εκτάσεις. Όμως, υπάρχουν και εκτάσεις πλησίον σιδηροδρομικών γραμμών πού βρίσκονται εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων στις οποίες παρατηρείται πυκνή βλάστηση και δένδρα. Για τη διαδικασία κοπής αυτών των δένδρων και πάλι απαιτείται η έκδοση άδειας των οικείων πολεοδομικών αρχών σύμφωνα με το άρθρο 40 παρ. 2 του Ν. 1337/1983. Συμμορφούμενος απόλυτα ο ΟΣΕ, συστηματικά αιτείται την έκδοση τέτοιων αδειών από τίς οικείες Πολεοδομικές Αρχές οι οποίες ανταποκρινόμενες εκδίδουν τις σχετικές αποφάσεις.
Ειδικότερα όμως, σέ σχέση με την πρόσκρουση συρμού σέ κορμό δένδρου στην Σφενδάλη, θα πρέπει να τονισθούν τα εξής:
(α) ότι δεν είναι πάντα δυνατό να εντοπισθούν κίνδυνοι από φυσικά φαινόμενα (π.χ. πτώση κορμών δένδρων) ιδιαίτερα σέ δύσβατες περιοχές όπως αυτή της Σφενδάλης, και (β) ότι πάρα ταύτα ο ΟΣΕ έχει σέ εξέλιξη εργολαβία της «Σιδηροδρομικά Έργα ΑΤΕ» για το ετος 2024 για την κοπή εκείνων των δένδρων στην ευρύτερη περιοχή της Σφενδάλης που παρουσιάζουν μεγαλύτερη επικινδυνότητ
α λόγω απόστασης μικρότερης των 10 μέτρων από τις σιδηροδρομικές γραμμές. Επειδή δε πρόκειται για κοπή χιλιάδων δένδρων η εργολαβία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Τέλος, επειδή τα δένδρα αυτά είναι καμένα δεν χρειάσθηκε ο ΟΣΕ να ζητήσει την άδεια της οικείας δασικής υπηρεσίας.
Β. Το έργο που επιτελεί ο ΟΣΕ κάθε χρόνο για την κοπή δένδρων πού θέτουν σε κίνδυνο τη σιδηροδρομική λειτουργία: Παρά την για καιρό έλλειψη πόρων, μόνο για το έτος 2023 ο ΟΣΕ ανέθεσε 12 εργολαβίες σέ κρίσιμα σημεία τού δικτύου συνολικής αξίας 685.966,37 Ευρώ. Για το 2024, στο πλαίσιο κρατικής επιχορήγησης ύψους 45.000.000 Ευρώ, ανέθεσε 20 εργολαβίες συνολικής αξίας 1.157.838,29 Ευρώ ενώ είναι σέ αναμονή κατακυρώσεις δύο ανοικτών διεθνών διαγωνισμών για την εκχόρτωση και την κοπή δένδρων πλησίον των σιδηροδρομικών γραμμών συνολικής αξίας 4.958.475,03 Ευρώ για τη διετία 2025-2026.
Γ. Νέες έκτακτες πρωτοβουλίες τού ΟΣΕ για την ενίσχυση τού έργου εκχορτώσεων και κοπής δένδρων: Όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα, ο Οργανισμός προχωρά στη σύσταση μιας νέας Διεύθυνσης Πρασίνου & Περιβάλλοντος που αντικείμενό της θα είναι ο σχεδιασμός, οι διαδικασίες και η υλοποίηση των έργων καθαρισμού τής αυτοφυούς βλάστησης και τής κοπής των δένδρων κατά μήκος όλου τού σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, όπως επίσης και η μείωση τού περιβαλλοντικού αποτυπώματος τού Οργανισμού.
Με βάση τα παραπάνω ο Πρόεδρος του ΟΣΕ κ. Γιάννος Γραμματίδης δήλωσε: «Καθίσταται, πλέον, σαφές, ότι η συνεργασία του ΟΣΕ με τις Δασικές Υπηρεσίες και τις Υπηρεσίες Πολεοδομίας για το συγκεκριμένο θέμα επιβάλλεται από τον νόμο και αυτό εξηγεί και την αναφορά μου ότι ουδέποτε θα διακινδύνευα να καταλήξει το προσωπικό του ΟΣΕ στο αυτόφωρο, στέλνοντάς το στο πεδίο χωρίς άδεια της Δασικής Υπηρεσίας.
Ο Οργανισμός έχει σχεδιάσει και ήδη θα προτείνει τη θεσμοθέτηση ανεξάρτητου και υπερισχύοντoς δικαιώματος του ΟΣΕ για κοπή δένδρων τόσο εντός των απαλλοτριωμένων σιδηροδρομικών διαδρόμων εκατέρωθεν των γραμμών όσο και εκτός αυτών, δηλαδή και σε εκτάσεις ανεξαρτήτως δημόσιας ή ιδιωτικής χρήσης ή δασικών περιορισμών και πάντα κατά μήκος του ενεργού, υπό αναστολή και καταργημένου δικτύου του, για λόγους μη παρακώλησης των δημοσίων συγκοινωνιών, ασφάλειας του επιβατικού κοινού, αποφυγής πυρκαγιών και μόλυνσης του περιβάλλοντος.
Έτσι αντιλαμβάνεται η Διοίκηση του ΟΣΕ την έννοια της εξυπηρέτησης της ασφάλειας των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών και του δημόσιου συμφέροντος, με απτά έργα, άμεσα υλοποιήσιμα».
Το δελτίο τύπου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ:
Η ανάγκη άμεσου και αποτελεσματικού καθαρισμού του συνόλου του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας είναι προφανής και ο οργανισμός μας στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων του ως φορέας διερεύνησης ατυχημάτων και συμβάντων ζήτησε από τους αρμόδιους φορείς ο καθαρισμός να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό και έως 31/10/24.
Με νεότερη απόφαση του το Συμβούλιο μας προσδιόρισε επακριβώς τα μέτρα που προτείνει (συνάντηση με ΟΣΕ-ΡΑΣΔασική Υπηρεσία κτλ) ώστε να αποτυπωθεί επακριβές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των επείγουσών ενεργειών που απαιτούνται για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.
Διευκρινίζεται ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ είναι επικουρική αρχή ασφαλείας με τον κύριο ρόλο στον τομέα αυτό να ανήκει στη ΡΑΣ. Όπως αποτυπώθηκε στην 64/2024 απόφαση του συμβουλίου μας, η προθεσμία της 31/10/2024 αφορά στις επείγουσες και άμεσες ενέργειες που πρέπει να υλοποιηθούν ως τότε ενώ σε συσκέψεις με τους αρμόδιους φορείς θα εξεταστεί ο συντομότερος δυνατός χρόνος για την υλοποίηση του τιτανίου έργου του καθαρισμού του συνόλου του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, που όπως είναι ευνόητο δεν είναι δυνατό να έχει ολοκληρωθεί έως 31/10/2024, αλλά θα πρέπει ως τότε να έχουν αποκατασταθεί τα σημεία που είναι τα περισσότερο επικίνδυνα.
Τέλος, διευκρινίζεται ότι οι αποφάσεις και συστάσεις του ΕΟΔΑΣΑΑΜ γίνονται πάντοτε σε συνεννόηση και
συναπόφαση με τα τεχνικά κλιμάκια του ERA (EU agency for railways) με την πολύτιμη επίβλεψη και βοήθεια των οποίων διεξάγεται η έρευνα και προχωρά η διαδικασία της έκδοσης πορίσματος για την τραγωδία των Τεμπών, αλλά και τα υπόλοιπα σοβαρά ατυχήματα και συμβάντα που συνέβησαν μετά την σύσταση και στελέχωση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.Χρήστος Θ. Παπαδημητρίου, Δ.Ν
Αν.Πρόεδρος ΕΟΔΑΣΑΑΜ
Πρόεδρος Σιδηροδρομικού Τομέα
Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης
Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ)
Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com
