Ήταν 28 Ιανουαρίου του 2000 όταν το Μετρό της Αθήνας εγκαινιάστηκε για να υποδεχθεί τους πρώτους επιβάτες μία μέρα αργότερα. Μπορεί για κάποιους να μοιάζει σαν χτες, αλλά το μέσο που άλλαξε δραστικά τις μετακινήσεις των Αθηναίων κλείνει 25 χρόνια λειτουργίας.
Ένα τέταρτο του αιώνα είναι σίγουρα πολύς χρόνος για να μην αλλάξει τίποτα, έτσι και το Μετρό πέρασε από διάφορες φάσεις κατά τη διάρκεια των ετών. Άλλες χρονιές επεκτάθηκε με αποτέλεσμα την αύξηση του επιβατικού κοινού και τη μεταμόρφωση περιοχών της Αθήνας, ενώ άλλες «πληγώθηκε» από την οικονομική κρίση και την αδιαφορία κυβερνήσεων που έφεραν υποβάθμιση των υπηρεσιών και «φυγή» επιβατών.
Το μόνο σίγουρο είναι πως σήμερα κανείς δεν μπορεί να φανταστεί την Αθήνα χωρίς Μετρό. Το ότι με το πέρασμα των ετών το μέσο θεωρείται δεδομένο για πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίων αποτελεί από μόνο του μία κατάκτηση για την πόλη. Την ίδια στιγμή όμως, δεδομένα έχουν καταλήξει να θεωρούνται πολλά μικρότερα και μεγαλύτερα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί όλα αυτά τα χρόνια και εξακολουθούν να ζητούν λύση.
Σήμερα, αντί για την καθιερωμένη παράθεση όλων αυτών των εκκρεμοτήτων και προβλημάτων, θα προσπαθήσουμε να φανταστούμε το Μετρό του 2050, όταν η Αθήνα πριν το Μετρό θα βρίσκεται μόνο σε βιβλία και μακρινές αναμνήσεις ηλικιωμένων. Μέχρι τότε, θέλουμε να ελπίζουμε, πως η πόλη -αν όχι ολόκληρη η χώρα- θα έχει κάνει στροφή προς τα φιλικά στο περιβάλλον μέσα μαζικής μεταφοράς, ενισχύοντάς τα και αφήνοντας την άκρη την άμεση και έμμεση επιδότηση της χρήσης των Ι.Χ.
Ως το 2050, θα ήταν ευχής έργο αν μετά τη γραμμή 3 ολοκληρωθεί η κατασκευή όλων των σχεδιαζόμενων επεκτάσεων των γραμμών 1, 2 και 4. Έτσι, η Αθήνα θα διαθέτει ένα δίκτυο Μετρό διπλάσιου μήκους σε σχέση με σήμερα, ενώ θα έχει ξεκινήσει και η υλοποίηση νέων γραμμών για το δίκτυο με βάση τις ανάγκες του πληθυσμού.
Σε 25 χρόνια, η κυκλοφορία συρμών Μετρό με οδηγούς ίσως φαντάζει κάτι αντίστοιχο με την κυκλοφορία ατμοκίνητων τρένων σήμερα. Με την πρόοδο της τεχνολογίας, η αυτοματοποίηση της κυκλοφορίας των συρμών ενδεχομένως να είναι πιο προσιτή με αποτέλεσμα αυτή να επεκταθεί σε όλο το δίκτυο του Μετρό, παράλληλα με την εγκατάσταση θυρών στις αποβάθρες όλων των σταθμών, ενισχύοντας έτσι την ασφάλεια των επιβατών.
Οι παλαιότεροι συρμοί που κυκλοφορούν σήμερα είτε θα έχουν αντικατασταθεί, είτε -αν γίνουν πραγματικότητα τα σχέδια για ανακατασκευή τους- θα βρίσκονται κοντά στην ολοκλήρωση του κύκλου ζωής τους. Τον δρόμο προς το μουσείο θα έχουν πάρει εν τω μεταξύ τα πλαστικά και χάρτινα εισιτήρια, όπως και τα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων, αφού με την πρόοδο της τεχνολογίας θα έχουν δημιουργηθεί νέες μέθοδοι πληρωμής κομίστρου, αν βέβαια αυτό συνεχίσει να υφίσταται ως τότε.
Αν η χώρα αποφύγει κάποια νέα οικονομική κρίση μέσα στις επόμενες δεκαετίες, θέλουμε να ελπίζουμε πως η χρηματοδότηση της λειτουργίας και συντήρησης του Μετρό θα βαίνει αυξανόμενη με το πέρασμα του χρόνου, με αποτέλεσμα την επαρκή συντήρηση του δικτύου το οποίο λόγω της μεγάλης ηλικίας του θα απαιτεί ολοένα και πιο εκτεταμένες παρεμβάσεις.
Μεγαλύτερο βάρος θα μπορούσε να δοθεί επίσης στην ενίσχυση του έμψυχου δυναμικού ώστε οι λέξεις «έλλειψη προσωπικού» να γίνουν παρελθόν, ενώ μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισής των εργαζόμενων, θα διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο λειτουργίας που θα θυμίζει τα πρώτα χρόνια του μέσου.
Εικοσιπέντε χρόνια μετά τα εγκαίνιά του, το Μετρό της Αθήνας έχει περάσει την πρώτη νιότη του, δείχνοντας μάλιστα και σημάδια «πρόωρης γήρανσης» λόγω της έλλειψης επενδύσεων που έφερε η οικονομική κρίση. Η σημερινή εποχή δεν θυμίζει σε πολλά τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 όταν μέσω της διάθεσης κοινοτικών πόρων ήταν δυνατή η υλοποίηση πολλών μεγάλων έργων υποδομής ταυτόχρονα, ενώ ακόμα και οι προϋπολογισμοί των συγκοινωνιακών φορέων έχουν γίνει πιο «σφικτοί». Με την ελπίδα όμως πως οι χειρότερες μέρες έχουν παρέλθει, είναι πλέον σαφές πως δεν χωρούν εκπτώσεις ούτε στην ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνουν οι επιβάτες του Μετρό της Αθήνας σήμερα, ούτε και στις προσδοκίες μας για το μέλλον. Μετά από 25 χρόνια διαδρομών, δικαιούμαστε να αναμένουμε το καλύτερο για τα επόμενα 25 χρόνια του Μετρό.
Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com
